шатрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны; незак., што.
Ачышчаць (зерне) ад абалонак перад тым, як малоць або пускаць на крупы.
Ш. збожжа.
|| зак. сшатрава́ць, -ру́ю, -ру́еш, -ру́е; -ру́й; -рава́ны.
|| наз. шатрава́нне, -я, н. і шатро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. (разм.).
|| прым. шатрава́льны, -ая, -ае.
Шатравальная машына.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ *Недагоніч, недого́ніч ’недаразвітае зерне ў коласе; запозненыя ў развіцці каноплі; парасткі збожжавых культур, якія затрымаліся ў сваім развіцці на стадыі кушчэння’, недого́ніца ’недаразвітае зерне ў коласе; дробная недаспелая ягада’ (ТС). Ад не дагнаць, г. зн. ’тое, што не змагло дагнаць у росце іншых’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Зе́рка ’ядро арэха’, ’семя садавіны’. Ад асновы зерне: *зернко з выпадзеннем ‑н‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
збожжа, зерне, хлеб; дабро, пашня (абл.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
праарфава́ць сов., с.-х. (веялкой) в разн. знач. прове́ять;
п. зе́рне — прове́ять зерно́;
п. дзве гадзі́ны — прове́ять два часа́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́лушчыць, ‑шчу, ‑шыш, ‑плыць; зак., што.
Выняць зерне з шкарлупіння, цвёрдай абалонкі; вылузаць. Вавёрка вылушчыла зярняты з яловай шышкі. // Спец. Выдаліць хірургічным спосабам. Вылушчыць пухліну. Вылушчыць хворую костку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
склява́ць, склюю, склюеш, склюе; склюём, склюяце, склююць; зак., каго-што.
Клюючы, з’есці. Скляваць зерне. □ Вішанькі ў садочку Могуць пераспець, Вераб’і склююць іх... Корбан. / Пра рыбу. Рыба склявала чарвячка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спытлява́ць, ‑люю, ‑люеш, ‑люе; зак., што.
Змалоць і прасеяць папярэдне ачышчанае зерне на мяккую муку. Спытлявалі пшаніцу і раздалі жанкам па хатах, каб напяклі пірагоў і булак. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Не́тувіч ’абадранае ці нястоўчанае зерне ў крупах’ (слаўг., Нар. сл.). Гл. нетуўч ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ячме́нь 1, ‑ю, м.
1. Адна- і шматгадовая травяністая расліна сямейства злакавых, зерне якой ідзе на прыгатаванне круп, мукі, соладу, на корм жывёле і пад. Жыта ўжо зжалі, а ячмень і пшаніца яшчэ амаль усюды стаялі некранутыя, чакалі вострых сярпоў. Мележ.
2. Зерне гэтай расліны. Млын меле, млын меле Ячмень гэты зорны, Аж ходарам ходзяць Грымучыя жорны. Танк.
ячме́нь 2, ‑ю, м.
Вострае гнойнае запаленне тлушчавых залоз павек. Ячмень на воку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)