◎ Каму́ш ’веранда’ (лун., Нар. сл.). Відаць, паходзіць з укр. комиш ’трыснёг’, якое з тур. kami$ ’тс’. Значэнню ’веранда’ папярэднічала значэнне ’сені’, ’прыбудоўка’ — прымітыўнае збудаванне каля франтона з крокваў і лат, пакрытых (як страха) трыснягом.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трыбу́на, -ы, мн. -ы, -бу́н, ж.
1. Узвышэнне для выступлення прамоўцы.
Аратар падняўся на трыбуну.
2. перан. Месца, сфера, дзе праходзіць грамадская дзейнасць каго-н.
Грамадская т.
3. Збудаванне з паступовым узвышэннем радоў, лавак для публікі (на стадыёнах, плошчах і пад.).
|| прым. трыбу́нны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акведу́к, ‑а, м.
Збудаванне ў выглядзе моста, якое служыць для пераводу і падтрымкі водаправодных труб, арашальных і гідраэнергетычных каналаў цераз равы, цясніны, даліны рэк, чыгункі і дарогі. Рымскія акведукі.
[Ад лац. aquaeductus — водаправод.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Маўзале́й ’надмагільны помнік, збудаванне’ (ТСБМ). З рус. мовы, у якую слова прыйшло з ням. Mausoleum ці з франц. mausolée < лац. mausōlēum < ст.-грэч. Μαυσώλειον ’грабніца Маўсола — цара Карыі’ (IV ст. да н. э.) (Фасмер, 2, 554).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перапа́д, ‑у, М ‑дзе, м.
Спец.
1. Збудаванне, пераважна ступеньчатае, для рэгулявання руху вады ў каналах з нахіленым дном.
2. Розніца паміж верхнім і ніжнім узроўнем (вады, тэмпературы і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вяндля́рня, ‑і, ж.
Збудаванне, дзе вэндзяць мяса, сала, рыбу. З канца зімы і да лета пры кожнай хаце дыміцца вяндлярня, і па селішчы стаіць пах вэнджаных каўбас і шынак. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развя́зка, -і, ДМ -зцы, мн. -і, -зак, ж.
1. гл. развязаць.
2. Збудаванне на аўтамабільных дарогах, якое дазваляе транспарту бесперапынна рухацца ў розных напрамках.
Пабудаваць новую развязку.
3. Заключны эпізод, які завяршае развіццё сюжэта мастацкага твора; вырашэнне канфлікту ў літаратурным творы (спец.).
Нечаканая р. рамана.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
схо́ванка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.
1. Месца, дзе можна знайсці прытулак, схавацца ад каго-, чаго-н.
С. ад дажджу.
У гушчары добрая с. ад спёкі.
2. Таемнае месца; збудаванне для ўкрыцця каго-, чаго-н.
Трымаць золата ў схованцы.
Патайная с. для грошай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
печ, ‑ы, ж.
1. Цаглянае, каменнае або металічнае збудаванне, дзе разводзяць агонь, каб нагрэць памяшканне, згатаваць ежу. Абстаноўка была самая звычайная: вялікая печ з шырокім тапчаном насупроць, стол з доўгімі лавамі. Бядуля.
2. Спецыяльнае збудаванне для апрацоўкі якіх‑н. матэрыялаў награваннем. Сушыльная печ. Плавільная печ.
•••
Галандская печ — пакаёвая печ для абагрэву, звычайна кафляная.
Доменная печ — тое, што і домна.
Мартэнаўская печ — печ спецыяльнай канструкцыі для выплаўкі сталі.
Ляжаць на печы гл. ляжаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пірс, ‑а, м.
Спец. Партовае збудаванне для прычалу суднаў з двух бакоў. Тамара сачыла з акна кватэры, калі прыходзіць карабель, і прыбягала на пірс. Мыслівец.
[Англ. pier, мн. piers — слуп, прыстань.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)