ко́лючы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незал. цяпер. ад калоць 1.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Такі, якім можна ўкалоць, пракалоць што‑н. Колючая зброя. // Які стварае адчуванне ўколу (уколаў). Колючы боль.
3. Дзеепрысл. незак. ад калоць 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарнамо́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Чорнага мора. Адчуванне, што яна [Валя] часцінка неабсяжнай, вялізнай краіны, дзе адначасова — бушуюць чарнаморскія штормы, на спалавелыя нівы падаюць ціхія дажджы, а над заснежанымі запалярнымі прасторамі яснее зусім не летняе неба... Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сіпата́, ‑ы, ДМ ‑паце, ж.
1. Уласцівасць і стан сіпатага; сіпатыя гукі. Ад натугі.. голас [хлопчыка] то бадзёра ўзлятаў, то з сіпатой спадаў. М. Ткачоў.
2. Адчуванне сухасці ў горле, што перашкаджае яснасці, выразнасці мовы. Сіпата ў горле. Крычаць да сіпаты.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Такт ’мерны рух; лад; пачуццё меры’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.), тахт ’рытм, рытмічнае суправаджэнне’ (Сл. ПЗБ, Цых.), та́хта ’тс’ (Стан.). Запазычана з заходнееўрапейскіх моў, відаць, праз польск. takt ’рытм; далікатнасць’, ’рытм (у музыцы, руху)’, што з лац. tāktus ’дотык; адчуванне дотыку’ (ЕСУМ, 5, 506; Фасмер, 4, 13; Голуб-Ліер, 476; Брукнер, 564). Сюды ж такто́ўны ’які мае такт’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
рэ́жучы,
1. ‑ая, ‑ае. Дзеепрым. незак. цяпер. ад рэзаць.
2. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Такі, якім можна рэзаць што‑н.; прызначаны для рэзання. Рэжучы інструмент.
3. ‑ая, ‑ае; у знач. прым. Які выклікае адчуванне рэзі. Рэжучы боль.
4. Дзеепрысл. незак. ад рэзаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
со́лад, ‑у, М ‑дзе, м.
1. Брадзільны прадукт, падрыхтаваны з прарошчанага, высушанага і змолатага зерня збажыны, які выкарыстоўваецца для вырабу спірту, піва, квасу і пад. Жытні солад. Ячменны солад.
2. перан. Прыемнае адчуванне, слодыч. Праз солад дрымоты Толя пачуў, як Максім засмяяўся. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
свярбе́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -бі́ць, незак.
1. Выклікаць адчуванне казытлівага болю, адчуваць гэты боль.
Ад крапівы пякуць і свярбяць ногі.
Цела свярбіць.
2. перан., безас. Пра неадольнае жаданне зрабіць што-н.
Цэлы дзень свярбела паехаць па грыбы.
◊
Рукі свярбяць (разм.) —
1) хочацца пабіцца;
2) хочацца прыкласці рукі да якой-н. справы.
Язык свярбіць у каго (разм.) — хто-н. не можа стрымацца, каб не сказаць што-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пярэ́сціць¹, -э́шчу, -э́сціш, -э́сціць: незак.
1. што. Рабіць пярэстым, надаваць пярэсты выгляд чаму-н.
Цені ад дрэў пярэсцяць поле.
2. звычайна безас. Пра адчуванне пярэстасці ў вачах.
Аж пярэсціць уваччу ад мільгання тэлеграфных слупоў.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваёй пярэстасцю сярод чаго-н.
На лузе пярэсцяць кветкі.
4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), чым і ад чаго. Быць пярэстым ад чаго-н.
Сцяна пярэсціць афішамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смак, -у, м.
1. Адно са знешніх адчуванняў чалавека, органам якога з’яўляецца слізістая абалонка языка і ротавая поласць.
2. Адчуванне на языку, у роце або ўласцівасць ежы, якая з’яўляецца крыніцай гэтага адчування.
Кіслы на с. яблык.
3. перан. Сэнс, цікавасць, вастрыня чаго-н.
У гэтым эпізодзе ўвесь с. анекдота.
Ён адчуваў с. у працы.
4. Задавальненне, ахвота.
Дзіця са смакам з’ела пачастунак.
|| прым. сма́кавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыглушы́цца, ‑глушыцца; зак.
1. Стаць менш чутным, гучным. Каля залітага вадой мастка пачалі нечым драўляным стукаць, і раптам вадзяны шум прыглушыўся і ўпаў на ніжэйшыя тоны. Чорны.
2. перан. Аслабець, зменшыцца (пра адчуванне, пачуццё). Недзе прыглушыўся боль, калі яго вочы глянулі на зоры. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)