◎ Ламі́шча ’куча галля’, ’вогнішча’, ’месца, дзе гарэў агонь’ (мядз., Нар. сл.). Да лом (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наве́сный
1. паве́ткавы;
2. воен. наве́сны;
наве́сный ого́нь наве́сны аго́нь;
3. (годный для навешивания) навясны́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
полыхну́ть сов. и однокр. запала́ць, загарэ́цца; шугану́ць;
ого́нь полыхну́л из трубы́ аго́нь шугану́ў з ко́міна.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
фланго́вый воен. фланго́вы;
фланго́вое движе́ние фланго́вы рух;
фланго́вый ого́нь фланго́вы аго́нь;
фланго́вая ата́ка фланго́вая ата́ка.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абву́гліцца, ‑ліцца; зак.
Абгарэць зверху. У вайну.. тут, на пагор’і, бушаваў агонь. Камель сасны абгарэў, абвугліўся. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
алімпія́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, -пія́д, ж.
1. У Старажытнай Грэцыі: прамежак у 4 гады паміж алімпійскімі гульнямі, які служыў адзінкай летазлічэння.
2. Міжнародныя спартыўныя спаборніцтвы, якія на ўзор старажытнагрэчаскіх алімпійскіх гульняў праводзяцца раз у чатыры гады.
Белая а. (зімовая).
3. Спаборніцтвы навучэнцаў у вызначаных галінах ведаў.
А. па матэматыцы.
|| прым. алімпія́дны, -ая, -ае і алімпі́йскі, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Алімпійскі медаль.
Алімпійскі агонь (факел, які запальваецца ад сонечных прамянёў у Алімпіі і дастаўляецца эстафетай на месца правядзення Алімпійскіх гульняў; агонь, запалены ад гэтага факела, які гарыць у чашы на працягу Алімпійскіх гульняў). Алімпійскі чэмпіён.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падлі́ць, -далью́, -далье́ш, -далье́; -дальём, -дальяце́, -далью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -лі́ў, -ліла́, -ло́; падлі́; -лі́ты; зак., што, чаго.
Наліваючы, дадаць.
П. кавы ў кубак.
◊
Падліць масла ў агонь — абвастрыць якія-н. непрыязныя адносіны, пачуцці і пад.
|| незак. падліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Зніч ’святы агонь у язычнікаў’. Польск. znicz ’надгробнае полымя’, чэш. znič ’святы агонь у старажытных літвінаў і славян’. Верагодна, таго ж кораня, што і зноіць (гл.): zněti, zniti, znoi‑ (> znojь) ’гарэць’ з суф. ‑čь, які ўтвараў назвы прадметаў паводле дзеяння (Сцяцко, Афікс. наз., 45; Слаўскі, SP, 1, 102), як biti — bičь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Жы́жа 1, жы́жка ’цякучая сумесь вадкіх і цвёрдых рэчываў’. Рус. жи́жа. Ц.-слав. жижда ’вадкасць’. Ст.-рус. жижа (1705 г.) ’жыжа’. Ад кораня *žid‑ з суфіксам *ja: *židja, адкуль заканамернае ўсх.-слав. жижа, ст.-слав. (> ц.-слав.) жижда.
Жы́жа 2 дзіцяч. ’агонь’. Рус., укр. дзіцяч. жи́жа. Польск. дыял. żyża ’агонь’, славац. дзіцяч. žiža, žiž(i) ’агонь, святло’, серб.-харв. дзіцяч. жи̏ж, жи́жа ’агонь, горача’, жи̏жа, жи̏жа ’фокус, цэнтр (фіз. пункт)’, ’свяцільнік, кадзіла’. Параўн. балг. жижѝ ’іскры’, жѝжка ’іскра’, макед. жеже ’апякаць, пячы’. З кораня *žig‑ (гл. жыгаць, жгаць) з дапамогай суфікса *‑ja таго ж, што ў свяча, ежа: *žigja > *žiža. Улічваючы дзіцячы характар слова, можна дапусціць і другасны паўтор ж, аднак наўрад ці гэта патрэбна ў свеце папярэдняга словаўтваральнага тлумачэння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
наве́сны, ‑ая, ‑ае.
Такі, пры якім кулі, снарады, міны, апісваючы ў паветры крутую дугу, падаюць зверху. Павесны агонь.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)