Verbum

пані́зіцца, ‑ніжуся, ‑нізішся, ‑нізіцца; зак.

1. Стаць, зрабіцца больш нізкім, меншым па вышыні або размясціцца нізка ад паверхні чаго‑н. [Ліда:] — Расліны заняпалі тут таму, што панізіўся ўзровень вады ў глебе. Паслядовіч. // Пагоршыцца, аслабець. Паспяховасць панізілася.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Паменшыцца (пра ўзровень, ступень, сілу, інтэнсіўнасць чаго‑н.). [Вера:] — Падкормка канчаецца, трэба ж нешта рабіць. А то надоі панізяцца... Асіпенка.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць цішэйшым (пра голас, гук і пад.). Голас панізіўся да шэпту. // Набыць больш нізкае гучанне.

папяро́к,

1. прысл. Па шырыні; упоперак; проціл. ўздоўж. [Дзед:] Прайшоў я ўздоўж, папярок Беларусь і Літву. Людзей усякіх бачыць прыйшлося. Танк. Тапчу я на ўсходзе дарогі Уздоўж, нацянькі, папярок. Астрэйка.

2. прыназ. з Р. Спалучэнне з прыназоўнікам «папярок» выражае прасторавыя адносіны: указвае на напрамак, які адпавядае шырыні чаго‑н. [Шаховіч:] — Як гэта магло здарыцца, што машына апынулася папярок дарогі? Мяжэвіч.

•••

Станавіцца папярок горла гл. станавіцца.

Станавіцца папярок дарогі каму гл. станавіцца.

Стаць папярок дарогі каму гл. стаць.

Стаяць папярок горла гл. стаяць.

вы́бухаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм.

1. што. Выліць, высылаць усё адразу. Выбухаць усю ваду.

2. Вырасці, стаць вялікім. [Светлік:] — У два чалавечыя росты выбухалі канапелькі, як лес гулі. Лынькоў.

выбуха́ць, ‑ае.

Незак. да выбухнуць ​¹.

асме́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго.

Прыдаць каму‑н. смеласці, рашучасці, адвагі. Ты [гусляр] адважыўся мне на сляпы перакор Вызваняці сусветныя грэлі; Платы маю шмат я для такіх непакор, Хто сябе проці мне стаць асмеліў. Купала.

зжу́хнуць, ‑не; зак.

Страціць яркасць, пацямнець, стаць жухлым (пра колеры, фарбы). // Страціць свежасць, пасохнуць (пра лісце, траву). Травы няма: тая, што сям-там узрасла — ..зжухла і зжоўкла. Яно і не дзіва — лета было сухое. Сачанка.

знервава́цца, ‑рвуюся, ‑рвуешся, ‑рвуецца; зак.

Стаць вельмі нервозным ад пастаянных хваляванняў і турбот; стаміцца ад нервовага напружання. Знервавацца, чакаючы адказу. □ — Ты, браце, даруй, што я грубаваты быў. Знерваваўся, лежачы ў закутку тым, проста азвярэў. Асіпенка.

падбадзёрыцца, ‑руся, ‑рышся, ‑рыцца; зак.

Стаць, зрабіцца больш бадзёрым, падбавіць бадзёрасці сабе. Цяпер.. [Стафанковіч] так падбадзёрыўся, што пакульгваць пакінуў, і ішоў вельмі шпарка. Чорны. Худы мышасты конік падбадзёрыўся, весела пырхнуў сам пабег па сваёй ахвоце. Колас.

пахарашэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

Стаць прыгожым, прыгажэйшым. [Аленка] заметна падрасла і яшчэ пахарашэла, хоць і без таго была прыгожанькая дзяўчынка. Колас. [Зыбін:] — Горад за гэтыя два гады, што я не быў дома, яшчэ разросся, пахарашэў. Мележ.

перарабі́цца, ‑раблюся, ‑робішся, ‑робіцца; зак.

Разм.

1. Стаць іншым, змяніцца; перайначыцца. Чалавеку цяжка перарабіцца адразу. Чорны. Мароз неяк абмяк, голас з цвёрдага, густога баска ў млявы тэнар перарабіўся. Лобан.

2. Ператаміцца ў працэсе працы; перапрацавацца.

прышвартава́цца, ‑туецца; зак.

Стаць на прычал, замацавацца швартовамі. Ледзь параход прышвартаваўся да прычала, як на каменнай пляцоўцы на беразе сталі збірацца людзі. Мележ. Акіянскі лайнер прышвартаваўся раніцаю ў порце да самага дэбаркадэра Шэрбургскага вакзала. Лынькоў.