Сто́ма ‘аслабленне; расслабленне; зморанасць’ (ТСБМ, Бяльк., Стан.). Аддзеяслоўны назоўнік ад стамі́цца, што да тамі́ць (гл.). Беларуска-ўкраінская ізалекса, параўн. укр. сто́ма ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пасвянці́ць, пасве́нціць ’асвяціць’ (Шат., Сл. ПЗБ) з польск. poświęcić ’тс’; пасвячэ́нне ’пасвячэнне (у духоўны стан)’ з польск. poświęcenie ’тс’. Мена ц > ч.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руцьмя́ны ’рутавы, упрыгожаны рутай’ (Кліх.; маладз., Гіл.), руцьвя́ны ’тс’ (Стан.). Ад рута (гл.) з рэдкім суфіксам ‑мян‑, паводле Карскага (2–3, 43).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Талёвы ’высокі, стройны чалавек’ (Жд. 3). Паланізм, параўн. taljowy, прым. ад talja ’талія, стан’ (гл. талія), параўн. талісты ’стройны, зграбны’ (Сцяшк. Сл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тахт ’такт’: у тахт ’у адпаведнасці з рытмам’ (шальч., Сл. ПЗБ), та́хта: да тахты ’тс’ (Стан.), та́хта ’такт, вытрымка’ (Сцяшк.). Гл. такт.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нерво́знасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан нервознага; хваравітая раздражненасць. Але Даніла прыкмеціў усё-такі і ліхаманкавы бляск вачэй хлопчыка, і хваравітую нервознасць рухаў. Мехаў. Лес супакойвае, разганяе трывогу, нервознасць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нецярплі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан нецярплівага. Сядзелец, па прозвішчу Кляп, выказваў усе адзнакі нецярплівасці. Колас. [Сімон] разумеў, што зараз будзе цікавая размова, і яго аж дрыжыкі бралі ад нецярплівасці. Самуйлёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўдрымо́та, ‑ы, ДМ ‑моце, ж.
Блізкі да дрымоты стан. У паўдрымоце, у гарачым трызненні .. [Саша] прыціскала яго [Пецеву] галаву да сваіх грудзей, цалавала яго вусны, вочы, казала самыя ласкавыя словы. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пла́зма, ‑ы, ж.
1. Спец. Вадкая частка крыві.
2. Уст. Пратаплазма.
3. Цёмна-зялёны халцэдон.
4. Спец. Стан рэчыва, у які яно пераходзіць, пачынаючы з тэмператур у некалькі тысяч градусаў.
[Грэч. plasma — утварэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераўвасабле́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. пераўвасабляць — пераўвасобіць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. пераўвасабляцца — пераўвасобіцца. У Славы прыроджаны талент пераўвасаблення. Каб пайшоў у тэатральны, быў бы артыстам. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)