шкляне́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -е́е; незак.
Застываючы, станавіцца падобным на шкло.
Вада ў сажалцы шклянее.
Вочы паступова шклянелі (перан.: станавіліся нерухомымі, застылымі).
|| зак. ашкляне́ць, -е́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
амярцве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Страціць адчувальнасць, зрабіцца мёртвым (пра клеткі, тканкі і пад.).
2. перан. Страціць рухомасць пад уплывам чаго‑н. Амярцвець ад жаху. // Перастаць быць ажыўленым, заціхнуць. Вуліцы амярцвелі. // Пазбавіцца маральных сіл; адчуць спустошанасць; перастаць актыўна рэагаваць на падзеі. Душа амярцвела.
3. перан. Страціць жыццёвасць, значэнне; аджыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́пырснуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак. і аднакр., што.
1. Пырснуўшы, выліцца.
2. перан. Імгненна распаўсюдзіць што‑н. дробнымі часцінкамі (аб прамянях, іскрах і пад.). Сонца выпырснула першыя прамені.
3. перан. Імгненна вылезці, выскачыць, з’явіцца. [Жарнавіч] спыніўся і задумаўся, гледзячы праз акуляры ў даль хмызоў, на якіх выпырснулі маладыя.. зялёныя лісточкі. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ураўнава́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
1. што. Зрабіць аднолькавым па вазе, прывесці ў раўнавагу.
2. перан.; што. Дабіцца раўнавагі, поўнай адпаведнасці ў чым‑н. Ураўнаважыць сілы праціўнікаў.
3. перан.; каго-што. Прывесці ў роўны, спакойны стан; супакоіць. Гутарка ўраўнаважыла ўсхваляванага хлапца. □ Хвілін праз колькі Візэнер ураўнаважыў свой душэўны стан. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ца́рстваваць, ‑ствую, ‑ствуеш, ‑ствуе; незак.
1. Быць царом (царыцай); кіраваць дзяржавай. Я ведаю.. [Мікіту], можна сказаць, даўно, люблю паслухаць расказы старога пра даўнюю службу ў аўстра-венгерскай арміі, калі яшчэ, як ён кажа, царстваваў Франц-Іосіф. Брыль.
2. перан. Пераважаць; першынстваваць над усімі ў якіх‑н. адносінах.
3. перан. Напаўняць сабой; дамінаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазраза́цца, ‑аецца; зак.
1. Зрэзацца, прытупіцца — пра ўсё, многае. Нажы пазразаліся.
2. перан. Разм. Не вытрымаць экзамена — пра ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няга́снучы, ‑ая, ‑ае.
1. Які гарыць, свеціць увесь час. Нягаснучае ззянне.
2. перан. Які не забываецца, не слабне. Нягаснучая слава.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
натрашча́ць, ‑шчу, ‑шчыш, ‑шчыць; зак.
Разм.
1. Нарабіць траскатні.
2. перан. Хутка і многа нагаварыць чаго‑н. (звычайна пустога, непатрэбнага).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
незгіна́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, які не згінаецца, не гнецца.
2. перан. Нязломны, цвёрды. Незгінальны характар. // Непахісны, устойлівы. Незгінальны дух.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аку́ла, ‑ы, ж.
Вялікая драпежная марская рыба з вераценападобным целам і вялікай пашчай. / у перан. ужыв. Біржавыя акулы. Імперыялістычныя акулы.
[Ад стараж. нарв. hakall.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)