анімі́зм, ‑у, м.
Адухаўленне першабытным чалавекам прадметаў, сіл і з’яў прыроды; ненавуковае ўяўленне пра існаванне духа, душы і пад. ў кожнай рэчы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́рмахт, ‑а, М ‑хце, м.
Назва ўзброеных сіл фашысцкай Германіі ў 1935–1945 гг., разгромленых Савецкай Арміяй у час Вялікай Айчыннай вайны.
[Ням. Wehrmacht.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распо́р, ‑у, м.
Спец. У канструкцыях і збудаваннях — ціск, які пашыраецца ў гарызантальным напрамку пад уздзеяннем сіл, якія дзейнічаюць у вертыкальным напрамку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрыкцыён, ‑а, м.
Спец. Муфта для валаў, якая перадае вярчальны рух пры дапамозе сіл трэння паміж дэталямі, што прыціскаюцца адна да адной.
[Ад лац. frictio — трэнне.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
надрыва́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да надарвацца (у 1 знач.).
2. перан. Рабіць што‑н. праз меру; старацца з усіх сіл. На рабоце.. [Антон] не надрываўся, са станцыі прыходзіў рана. Ракітны. // Крычаць з усіх сіл. Ля тэлефоннага апарата надрываўся карэктар. Мехаў. // Гучаць з вялікай сілай. Над гарадком гула, надрывалася сірэна супроцьпаветранай трывогі. Лынькоў.
3. Зал. да надрываць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ма́гія, ‑і, ж.
1. Сукупнасць прыёмаў, здольных, паводле забабонных уяўленняў, выклікаць звышнатуральныя з’явы; чараўніцтва, чары.
2. перан.; чаго. Вялікая сіла ўздзеяння на каго‑н. Магіл мастацкага слова. □ Я зноў зялёнай магіі дарог Душою падарожніка прадаўся. Бураўкін.
•••
Белая магія — паводле сярэдневяковых забабонных уяўленняў — чараўніцтва пры дапамозе нябесных сіл.
Чорная магія — паводле сярэдневяковых забабонных уяўленняў — чараўніцтва пры дапамозе пякельных сіл.
[Лац. magia ад грэч. magéia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэнтрыфу́га, ‑і, ДМ ‑фузе, ж.
1. Машына для механічнага раздзелу сумесі на састаўныя часткі дзеяннем цэнтрабежных сіл. Працавала паравая машына высокага ціску на дзесяць конскіх сіл, што прыводзіла ў рух цэнтрыфугі. Караткевіч. Яшчэ я люблю круціць ручку цэнтрыфугі. Цікава глядзець, як цячэ з янтарных сотаў у вялізную бочку мёд. Ваданосаў.
2. Устаноўка для трэніроўкі пілотаў-касманаўтаў.
[Ням. Zentrifuge ад лац. centrum — цэнтр і fuga — бег.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аб’ядна́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад аб’яднаць.
2. у знач. прым. Сумесны, злучаны. Аб’яднаныя дзеянні ўсіх прагрэсіўных сіл. Арганізацыя Аб’яднаных Нацый.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́сквіт, -ту м., прям., перен. расцве́т; процвета́ние ср.;
у ~віце сіл — в расцве́те сил;
р. прамысло́васці — процвета́ние промы́шленности
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
напру́жаны, -ая, -ае.
1. Які знаходзіцца ў стане напружання.
Напружаныя мускулы.
2. Які патрабуе затраты вялікіх сіл, увагі.
Напружаная праца.
Н. час.
3. перан. Складаны, цяжкі, які патрабуе ўрэгулявання.
Напружаныя міжнародныя адносіны.
4. перан. Які выражае напружанне, ненатуральны.
Н. шэпт.
|| наз. напру́жанасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)