Перадубе́ць (пірідубе́ць) ’моцна перакалець’ (Юрч. СНЛ). Да пера- (гл.) і дубе́ць, якое да дуб (гл.). Звычайна адубець, прыстаўка пера- перадае значэнне ’цалкам, поўнасцю’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аста́ча, -ы, ж.

1. Тое, што асталося пасля аддзялення часткі; рэшта, рэшткі чаго-н.

2. У матэматыцы: велічыня, якая атрымліваецца пры адыманні ад дзялімага здабытку дзельніка на цэлую дзель.

Шэсць дзеліцца на два без астачы.

◊

Без астачы — цалкам, поўнасцю.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

на́дзелень, прысл.

Абл. Не зусім, не поўнасцю (выспець, дайсці да гатоўнасці). Журавінка падпільнаваў пару. [Жыта] яшчэ надзелень было — паслаў жняярку. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пратра́ціць, ‑трачу, ‑траціш, ‑траціць; зак.

1. Мець страту на чым‑н. ад чаго‑н.

2. што. Поўнасцю растраціць. Пратраціць грошы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засе́лены, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад засяліць.

2. у знач. прым. Поўнасцю заняты жыхарамі. Заселены дом. Заселены край.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

эквівале́нтны, ‑ая, ‑ае.

Які з’яўляецца эквівалентам, які поўнасцю замяняе што‑н. у якіх‑н. адносінах. Эквівалентная форма гавару. Эквівалентны абмен.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гото́вность гато́ўнасць, -ці ж.;

в боево́й гото́вности у баяво́й гато́ўнасці;

в гото́вности напагато́ве;

испе́чь до по́лной гото́вности спячы́ по́ўнасцю, прапячы́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

інвалі́д, -а, М -дзе, мн. -ы, -аў, м.

Чалавек, які поўнасцю або часткова страціў працаздольнасць у выніку ранення, знявечання ці хваробы.

І. вайны.

І. першай групы.

|| ж. інвалі́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак (разм.).

|| прым. інвалі́дны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раскра́сці, -кра́ду, -кра́дзеш, -кра́дзе; раскра́ў, -кра́ла; -кра́дзены; зак., каго-што.

Крадучы па частках, расцягнуць, развалачы што-н. поўнасцю, да канца.

Р. маёмасць, гаспадарку.

|| незак. раскрада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і раскра́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. раскрада́нне, -я, н. і раскра́дванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

На́лаб ’да дна’ (круп., Полымя, 1980, 8, 254), ’набгом, адразу, у адзін прыём’ (навагр., Нар. сл.; Юрч. Фраз.), на́лба ’нагнуўшы вядро, збанок (піць)’ (пухав., Бел. дыял.; Сцяшк. Сл.), налбом ’нагбом’ (Сл. ПЗБ), рус. на́лоб выпить ’выпіць да дна, поўнасцю, закінуўшы пры гэтым галаву’ (Даль), налобо́к ’поўнасцю, да канца (выпіць)’ (СРНГ). Тлумачэнне Даля дае кірунак этымалагізацыі — да лоб (нагнуўшы пасудзіну на лоб) у выніку сцяжэння — налаб, або на лба > на́лба.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)