казённы, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да казны (у 1 знач.); дзяржаўны.
Казённая маёмасць.
2. перан. Бюракратычны, фармальны (неадабр.).
Казённыя адносіны.
○
Казённая палата — губернская ўстанова па падатках у царскай Расіі.
Казённая частка (спец.) — задняя частка агнястрэльнай зброі, з якой яна зараджаецца.
|| наз. казённасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ба́завы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да базы, належыць базе (у 3 знач.). Базавая маёмасць.
2. Прымацаваны да якой‑н. установы, прадпрыемства для пастаяннай дзейнасці. Базавая школа, лабараторыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Расшышэ́ць ’разбагацець і заганарыцца’ (лаг., Гіл.), ратшышэ́ць ’распусціцца’ (віл., Нар. сл.), ’раздурэцца’ (леп., ЖНС). Няясна; параўн. шы́шланне ’маёмасць’ (Касп.), гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паадпі́сваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Адпісаць усім, многім. Паадпісваць пісьмы ўсім знаёмым.
2. Разм. Адпісаць, перадаць у спадчыну, карыстанне ўсё або частку чаго‑н. Паадпісваць сынам усю маёмасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
улада́рства, ‑а, н.
1. Вярхоўная ўлада, панаванне.
2. Нерухомая маёмасць, якой валодаюць як уласнасцю; уладанне (у 3 знач.). Пану Гюнтэру Ліндэ трэба было аб’ездзіць усе трыццаць гектараў свайго ўладарства. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
застрахава́ць сов., прям., перен. застрахова́ть;
з. маёмасць — застрахова́ть иму́щество;
не́льга з. сябе́ ад непрые́мнасцей — нельзя́ застрахова́ть себя́ от неприя́тностей
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спрада́цца, ‑дамся, ‑дасіся, ‑дасца; ‑дадзімся, ‑дасцеся, ‑дадуцца; пр. спрадаўся, ‑далася, ‑лося; зак.
Разм. Прадаць усю сваю маёмасць, усе свае тавары. Жонка Усцінава, Ганна, хуценька спрадалася, за сваіх хлапчукоў ды таксама — туды. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
описа́ть сов., в разн. знач. апіса́ць, мног. паапі́сваць;
описа́ть путеше́ствие апіса́ць падаро́жжа;
описа́ть окру́жность апіса́ць акру́жнасць;
описа́ть иму́щество апіса́ць маёмасць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спа́дкі, ‑аў; адз. няма.
Разм. Маёмасць, якая пасля смерці ўладальніка пераходзіць у карыстанне каго‑н. Калі ж Фэлькі не стала, дык хвалёная багатырка Марыля мігам прыджгала ў Цімкавічы па бацькавы спадкі. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́сад ’посуд, пасуда’ (беш., Касп.). Відаць, з посуд, дыялектная мена у > а (Карскі, 1, 247), хаця магчыма кантамінацыя з маёмасным паняццем, параўн. польск. posiad, posiadło ’маёмасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)