перае́сці, пераем, пераясі, пераесць; пераядзім, пераясце, пераядуць; пр. пераеў, ‑ела; заг. пераеш; зак.
1. чаго і без дап. З’есці больш, чым трэба; аб’есціся. Дзіця пераела.
2. каго-што і чаго. З’есці ўсё, многае. [Бацька:] — І прыбралі ўсё за пагоду, і змалацілі як мае быць, у засекі засыпалі. Думалі хлеба не пераядзім. Сабаленка.
3. што. Раз’ядаючы, разбурыць, раздзяліць на часткі. Іржа пераела жалеза.
•••
Пераесці (ад’есці) нутро (кішкі, вантробы) каму — моцна надакучыць, стаць невыносным для каго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паскаро́міцца, ‑млюся, ‑мішся, ‑міцца; зак.
Уст. разм. З’есці скаромнага. — Старая з Марылькаю тут гасцінцаў табе напакавалі, дык бяры, паскаромся трошкі, а то ўчарнеў на нішчымніцы, аж скура да касцей папрысыхала. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уме́сці, умяту, умяцеш, умяце; умяцём, умецяце, умятуць; пр. умеў, умяла, ‑ло; заг. умяці; зак., што.
1. Замесці што‑н. куды‑н.
2. Разм. З’есці што‑н. хутка або прагна. Умесці яечню.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умя́ць, умну́, умне́ш, умне́; умнём, умняце́, умну́ць; умя́ў, умя́ла; умні́; умя́ты; зак., што.
1. у што. Прымяўшы, уціснуць, увагнаць.
У. акурак у пясок.
2. Націскаючы, зрабіць больш шчыльным або прымяць хадой, яздой.
У. тытунь у люльцы.
У. зямлю гусеніцамі трактара.
3. З’есці многа, прагна (разм.).
У. бохан хлеба.
|| незак. уміна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зжэ́рці, зжару, зжарэш, зжарэ; зжаром, зжараце; пр. зжор, зжэрла; зак., каго-што.
Разм. груб. Тое, што і з’есці. — Сем кныроў трымаем на ферме! Колькі ж гэта яны бульбы зжэрлі за зіму? Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
з’е́дзены
1. в разн. знач. съе́денный; ску́шанный;
2. разг. загры́зенный;
3. съе́денный; изъе́денный, исто́ченный;
4. склёванный;
1-4 см. з’е́сці
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
цыбу́ліна ж., в разн. знач. лу́ковица;
ц. цюльпа́на — лу́ковица тюльпа́на;
з’е́сці дзве цыбу́ліны — съесть две лу́ковицы;
ц. во́ласа — лу́ковица во́лоса
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
боб, ‑у, м.
1. Аднагадовая агародная расліна сямейства бабовых. Паразрастаюцца рады Салаты, морквы, бобу. Аўрамчык.
2. Плады гэтай расліны ў выглядзе струкоўці вылушчанага насення. Мяшок бобу. Вараны боб.
•••
Конскі боб — кармавы боб; тое, што і боб (у 1 знач.).
Бобу ў гаросе шукаць гл. шукаць.
Жалезны боб — пра кулі, выстраленыя з аўтамата або кулямёта.
З’есці пуд жалезнага бобу гл. з’есці.
Хто ў боб, хто ў гарох гл. хто.
Як боб, як бобу — параўноўваюць, гаворачы пра вялікую колькасць малых дзяцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пожра́ть сов.
1. (съесть) з’е́сці; груб. пажра́ць, пажэ́рці;
2. перен. (поглотить) паглыну́ць;
3. перен. (об огне, пламени) пажра́ць, пажэ́рці.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расклява́ць, ‑клюю, ‑клюеш, ‑клюе; зак., што.
1. Клюючы, з’есці, расцягнуць. Куры расклявалі корм.
2. Клюючы, пашкодзіць што‑н. або пашырыць пашкоджанне ў чым‑н. Груганнё паспела ўжо раскляваць рану аж да шыі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)