разлуза́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Раскрыць (абалонку), каб дастаць семя; разлушчыць. А Віктар разлузаў гарбузік, укінуў зерне ў рот і зачаўкаў. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

со́евы, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да соі. Соевыя пасевы. Соевае зерне. // Прыгатаваны з соі, з сояй. Соевы алей. Соевая мука. Соевыя цукеркі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вычыня́ць ’ачышчаць ад каласкоў зерне’ (Сцяшк.); ’вымятаць калоссе з абмалочанага збожжа’ (Шатал.). Польск. wyczyniać ’тс’. Гл. чыніць. У бел. можа быць як запазычаннем з польск., так і семантычным архаізмам; параўн. славен. činiti, činim ’прасяваць зерне’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ненажэ́ра, ‑ы, м. і ж.

Разм. Пражэрлівы; заўсёды галодны. З бору ляцяць вароны. Выцягнуўшы шыі, дыбаюць па раллі.. Гэтыя ненажэры могуць выбраць усё зерне. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мало́ць, мялю́, ме́леш, ме́ле; мялі; мо́латы; незак., што.

1. Раздрабняць зерне, ператвараючы ў муку.

М. жыта.

2. перан. Балабоніць, гаварыць абы-што (разм.).

М. лухту.

◊

Малоць языком (разм., неадабр.) — балбатаць няспынна, гаварыць абы-што.

|| зак. змало́ць, змялю́, зме́леш, зме́ле; змялі; змо́латы (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

рыс, ‑у, м.

Расліна сямейства злакавых, якая вырошчваецца на спецыяльным затопленым полі ў краінах з цёплым кліматам. // зб. Белае прадаўгаватае зерне гэтай расліны як харчовы прадукт.

[Ад грэч. oryza.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фасо́ліна, ‑ы, ж.

Адно зерне фасолі. Дзядзька адлічыў сто фасолін, разлажыў на адзінаццаць кучак. Выйшла па дзевяць штук у кучцы і адна фасоліна лішняя. С. Александровіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

се́мя

1. бот. се́мя, -мя и -мені ср.; (семена) насе́нне, -ння ср., мн. нет; (льняное) се́мя, -мя и -мені ср.; (зерно) зе́рне, род. зярня́ці ср.;

се́мя развива́ется из семяпо́чки се́мя развіва́ецца з семяза́вязі;

расте́ние да́ло́ семена́ раслі́на дала́ насе́нне;

2. биол. се́мя, -мя и -мені ср.;

3. перен. зе́рне, род. зярня́ці ср.; насе́нне, -ння ср.;

зарони́ть се́мя (чего) пасе́яць насе́нне (чаго), кі́нуць зе́рне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Кружы́ць ’ачышчаць зерне ўручную’ (Сцяшк. Сл.). Магчыма, ад крушыць. Гл. крух.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ *Падха́пваць, подхапваць ’прасяваць зерне праз рашато’ (Выг. дыс., ТС). Гл. хапаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)