Абсу́рд (БРС). Слова запазычана праз рускую мову ў XX ст. (Крукоўскі, Уплыў, 76). У рускай з франц. absurde (другая палавіна XIX ст.). Гл. Вінаградаў, Очерки, 392.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Кульчыбе́р ’гладыёлус чарапіцападобны, Gladiolus imbricatus L.’ (Кіс.) Ці не звязана з кульчыкі (гл.)? Ва ўсякім разе другая аснова гэтага складанага слова застаецца няяснай (да чабор (гл.)?).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мамры́ць ’есці, жэрці’ (КЭС, лаг.). Складанае слова, першая частка якога гукапераймальная: гук [м] перадае змыканне губ (параўн. усх.-маг. му́мляць ’жаваць, есці’), другая — з літ. rýti ’жэрці’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
лажэ́чнік, ‑а, м.
Абл. Планка з выразамі, у якія ўстаўляюцца лыжкі, нажы, відэльцы. Варанецкі стаяў і аглядаў небагаты [хатні] скарб.. За сталом дзве лавы — адна ад покуця ў адзін бок, другая — у другі. Зэдлік ля печы, на сцяне ў парозе драўляны лажэчнік. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
каленко́р, ‑у, м.
Баваўняная, моцна праклееная тканіна аднаколернай афарбоўкі. Пераплёт з каленкору.
•••
Іншы каленкор — зусім другая справа, іншая размова. — Давай, Андрушка, наладзім хор! — казаў раз пісар Лабановічу. — Я табе памагу! Разумееш ты, зусім іншы каленкор, калі ў царкве спявае добры хор. Колас.
[Ад фр. calencar — род баваўнянай пафарбаванай тканіны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
супыні́цца, ‑пынюся, ‑пынішся, ‑пыніцца; зак.
Разм. Тое, што і спыніцца. Хлопчыкі падышлі да канавы і супыніліся. Гамолка. На маленькім паўстанку Супыніся, экспрэс! Прыходзька. Настаўнік абвёў усіх поглядам і супыніўся на Антону... Чарот. Ці мінула хвіліна, другая?.. А ці час супыніўся навечна?.. Дзяргай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Малосей, палес. моло́сей ’малако ў рыб’ (Крыв.). Да малача́й 7 (гл.). Другая частка слова ‑сей пад уплывам народнай этымалогіі ад сеяць (насенне) > ’сеяць семя ў час нерасту’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Перапало́сы ’пярэсты (аб карове)’ (бых., рагач., ЛА, 1), перэполо́сы ’рабы’ (ТС). З перапялёсы ’тс’ (гл.), другая частка лексемы зменена пад уплывам паласа́ (гл.) у выніку яе пераасэнсавання.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Схаласо́піць ’распрадаць за нішто’ (Сцяшк. сл.). Няясна; магчыма, экспрэсіўнае ўтварэнне на базе мясцовага хало́сны ’халасты, нежанаты’ (гл.), другая частка нагадвае народнае хвіласо́п ’філосаф’ (Нас.), chwałazòp ’тс’ (Пятк. 2).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перастарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Вельмі стары. / у знач. наз. Пасля работы ішоў [Апанас] з партфелем да перастарэлых чытаць газеты. «Вожык».
2. Які перасягнуў мяжу адпаведнага ўзросту. А потым прыйшлі дзяўчаты: тая перастарэлая незамужняя дзяўчына з груба-смелымі жэстамі і другая, дробненькая, у чорнай сукенцы. Адамчык.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)