ва́ртасць ж.
1. (ценность) досто́инство ср.; цена́;
абліга́цыя ~цю ў дзе́сяць рублёў — облига́ция досто́инством в де́сять рубле́й;
2. эк. сто́имость;
прыба́вачная в. — приба́вочная сто́имость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
де́сятеро (с сущ. м. и ж. рода) дзе́сяць, род. дзесяці́;
де́сятеро ученико́в дзе́сяць ву́чняў;
де́сятеро де́вушек дзе́сяць дзяўча́т; (с сущ. м. и ж. рода, вместе взятыми, с сущ. общего рода, с сущ., употребляющимися во мн. числе, с сущ., обозначающими детей и детёнышей, с личными мест. мн. числа) дзяся́цера, род. дзесяцяры́х;
нас было де́сятеро: ше́стеро мужчи́н и четы́ре де́вушки нас было́ дзяся́цера: шэсць мужчы́н і чаты́ры дзяўчы́ны;
де́сятеро дете́й дзяся́цера дзяце́й;
де́сятеро сане́й дзяся́цера сане́й;
де́сятеро порося́т дзяся́цера парася́т.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прослужи́ть сов., в разн. знач. праслужы́ць;
он прослужи́л де́сять лет ён праслужы́ў дзе́сяць год;
ружьё прослужи́ло охо́тнику мно́го лет стрэ́льба праслужы́ла паляўні́чаму шмат год.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́селкі, ‑лак; адз. няма.
Невялікае паселішча, якое ўзнікла на новым месцы ў выніку перасялення з іншых населеных пунктаў. Калгас маленькі, не калгас — хутчэй хутар, выселкі. Хадкевіч. [Бабка:] — Чулі, можа, Сяльцо?.. Гэта — выселкі з нашае ж вёскі, двароў дзесяць. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адкасі́цца, ‑кашуся, ‑косішся, ‑косіцца; зак.
Разм.
1. Закончыць касьбу.
2. Кінуць касіць, перастаць працаваць на касьбе па нейкіх прычынах. Ну, дзе там ужо.. [Дзядзьку Еўтуху]: стары, адкасіўся чалавек. Бялевіч.
3. Косячы, прайсці пэўную адлегласць. Адкасіцца ад мяжы на дзесяць крокаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамахну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑пяце; зак., што і без дап.
Разм. Хутка прайсці, праехаць, праляцець. Дзесяць кіламетраў, якія мне трэба было прайсці ад станцыі да Слабодкі, я прамахнуў так хутка, што нават і сам не агледзеўся. Ляўданскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бу́льбіна, ‑ы, ж.
Разм. Адзін клубень бульбы. Гнілая бульбіна. □ Міколка выкарпаў з цяпла дзесяць печаных бульбін. Лынькоў. Згадаюцца бульбіна з хлебам І кубак халоднай вады, — Тыя, з якімі пад небам Выраслі гарады. Кірэенка.
•••
Нос бульбінай — пра шырокі нязграбны нос.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
наскіда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., чаго.
Скінуць пэўную колькасць чаго‑н. Наскідаць камення. □ Паліва на беразе поўна. Веснавая вада пакінула тут трэскі, карчэўе, кавалкі дошак і нават ладныя паленцы.. Можа за якіх дзесяць мінут мы наскідалі цэлую груду. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шалапу́цтва, ‑а, н.
Разм. Уласцівасць шалапутнага; паводзіны, учынкі шалапута. Ледзь-ледзь прымусіла скончыць дзесяць класаў. На працы доўга не заседжваецца, скача з месца на месца, выбірае, дзе менш угінацца трэба... Прычынай такога Ірчынага шалапуцтва Галя лічыла яе прыгажосць. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адлічы́ць, -лічу́, -лічыш, -лічыць; -лічаны; зак., каго-што.
1. Лічачы ад умоўнай адзінкі, назваць, паказаць колькасць чаго-н.
Гадзіннік адлічыў дзесяць гадзін.
2. Налічыўшы, аддзяліць пэўную колькасць чаго-н.
А. дваццаць рублёў.
3. Вылічыць, утрымаць з якой-н. сумы.
А. з зарплаты частку грошай.
4. Выключыць з ліку навучэнцаў з якой-н. установы і пад; тое, што і звольніць (афіц.).
А. прагульшчыкаў з завода.
А. з універсітэта.
|| наз. адлі́к, -у, м. А. часу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)