прыёмны в разн. знач. приёмный;

п. дзень — приёмный день;

~ныя экза́мены — приёмные экза́мены;

~ная камі́сія — приёмная коми́ссия;

п. сын — приёмный сын;

~ная ма́ці — приёмная мать;

п. пако́й — приёмный поко́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сма́гнуць несов.

1. изныва́ть (томи́ться) от жа́жды;

я цэ́лы дзень ~ну — я це́лый день изныва́ю (томлю́сь) от жа́жды;

2. пересыха́ть; (о губах — ещё) запека́ться;

гу́бы с. — гу́бы пересыха́ют (запека́ются)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сма́жыцца несов.

1. прям., перен. жа́риться;

мя́са с. — мя́со жа́рится;

ён цэ́лы дзень с. на со́нцы — он це́лый день жа́рится на со́лнце;

2. страд. жа́риться; зажа́риваться; см. сма́жыць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

проте́чь сов.

1. працячы́, мног. папрацяка́ць;

2. перен. (пройти) прайсці́; (миновать) праміну́ць, міну́ць;

день протёк дзень прайшо́ў (праміну́ў, міну́ў);

3. перен. (о болезни) прайсці́;

боле́знь протекла́ без осложне́ний хваро́ба прайшла́ без ускладне́нняў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

счастли́вый в разн. знач. шчаслі́вы;

счастли́вая жизнь шчаслі́вае жыццё;

счастли́вый миг шчаслі́вы мо́мант;

счастли́вая мысль шчаслі́вая ду́мка;

счастли́вый день шчаслі́вы дзень;

счастли́вый коне́ц шчаслі́вы кане́ц;

счастли́вый паренёк шчаслі́вы хлапчы́на;

счастли́вого пути́! шчаслі́вай даро́гі!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

бо́жы и Бо́жы бо́жий и (к Бог) Бо́жий;

бо́жая каро́ўказоол. бо́жья коро́вка;

Бо́жая Ма́цірел. Богома́терь;

б. даруст. бо́жий дар; ниспосла́ние госпо́дне;

ко́жны б. дзень — ка́ждый бо́жий день;

све́ту бо́жага не ба́чыць — све́та бо́жьего не ви́деть;

б. чалаве́к — бо́жий челове́к;

я́сна, як б. дзенья́сно, как бо́жий день;

бо́жая ла́ска (во́ля) — а) во́ля бо́жья, благоволе́ние; б) ми́лость госпо́дня (бо́жья);

і́скра бо́жаяи́скра бо́жья

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ноч ж. ночь;

н. пе́рад Но́вым го́дам — ночь пе́ред Но́вым го́дом;

бе́лыя но́чы — бе́лые но́чи;

паля́рная н. — поля́рная ночь;

аб н. — в тече́ние одно́й но́чи, в одну́ ночь;

до́брай но́чы — до́брой (споко́йной) но́чи; прия́тного сна;

дзень і н.день и ночь;

як н. і дзень — как ночь и день;

варфаламе́еўская н. — варфоломе́евская ночь;

рабі́навая (вераб’і́ная) н. — воробьи́ная ночь;

на н. гле́дзячы — на ночь гля́дя

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

працяга́ць сов., разг., в разн. знач. протаска́ть;

зіму́ п. бо́ты — зи́му протаска́ть сапоги́;

цэ́лы дзень мяшкі́а́ў — це́лый день мешки́ протаска́л;

паўго́да ~га́лі яго́ па суда́х — полго́да протаска́ли его́ по суда́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праляжа́ць сов.

1. (нек-рое время) пролежа́ть;

п. уве́сь дзень — пролежа́ть весь день;

п. до́ўгі час у бальні́цы — пролежа́ть до́лгое вре́мя в больни́це;

2. пролежа́ть; отлежа́ть;

п. бакі́ — пролежа́ть (отлежа́ть) бока́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Спас1 ‘Збавіцель; адна з назваў Хрыста’, ‘назва кожнага з трох асенніх царкоўных свят’ (ТСБМ), ‘Спас, свята 6/19 жніўня’ (Шат., Сл. ПЗБ, Жыв. сл.), Спас ‘імя аднаго са святых’ (Пятк. 2, Федар. 4), іспас ‘свята’ (Сержп. Прымхі), спасі́цель ‘тс ’ (Ян.), сюды ж спа́саўка ‘пост перад Спасам’ (ТСБМ, Касп., Байк. і Некр., Скарбы, Ян., Сл. ПЗБ), ‘сорт груш (яблык), якія паспяваюць перад Спасам’ (ТСБМ), спа́соўка ‘тс’ (ТС), ‘двухтыднёвы прамежак часу перад і пасля Спаса’ (ТС), спасо́ўкі ‘восеньскія мухі’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. Спас ‘Збавіцель, Хрыстос’. Укр. Спас ‘Збавіцель’, спа́сівка ‘пост у канцы лета’, ‘сорт яблык (груш)’, рус. Спас ‘Збавіцель, Хрыстос’, адкуль Спа́сов день, стараж.-рус. Съпасовъ дьнь (6 жніўня); таксама рус. Спас ‘свята (6/19 жніўня). Ад ст.-слав. съпасъ < съпасти ‘берагчы, ратаваць’, стараж.-рус. съпасти ‘выратаваць’ < прасл. *pasti ‘пасвіць; берагчы’; гл. Фасмер 3, 732), які адзначае тут кальку грэч. σωτήρ ‘Збавіцель’. Гл. таксама ЕСУМ, 5, 366.

Спас2 ‘ратунак, выратаванне’ (Жд. 3, Ян., Шатал., ТС). Скарочана з спасе́нне (спасе́нье) (ТС, Нас., Шат., Гарэц.) ад спасці́ ‘выратаваць’ (Сл. ПЗБ), што праз царкоўнаславянскую з ст.-слав. съпасти. Гл. папярэдняе слова.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)