рабо́чы I м., сущ. рабо́чий;

р. ад станка́ — рабо́чий от станка́;

падзённы р. — подённый рабо́чий

рабо́чы II прил., в разн. знач. рабо́чий;

р. рух — рабо́чее движе́ние;

р. клас — рабо́чий класс;

~чыя ру́кі — рабо́чие ру́ки;

~чая гіпо́тэза — рабо́чая гипо́теза;

~чая мо́ладзь — рабо́чая молодёжь;

р. час — рабо́чее вре́мя;

р. гарніту́р — рабо́чий костю́м;

р. дзень — рабо́чий день;

~чая сі́ла — рабо́чая си́ла;

у ~чым пара́дку — в рабо́чем поря́дке

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раскруці́ць сов.

1. раскрути́ть; (расплести — ещё) рассучи́ть; разви́ть; распу́тать;

р. вяро́ўку — раскрути́ть (рассучи́ть, разви́ть) верёвку;

р. дрот — раскрути́ть про́волоку;

2. (что-л. свёрнутое) разверну́ть;

р. тру́бку шпале́раў — разверну́ть тру́бку обо́ев;

3. разверну́ть, распакова́ть;

р. паку́нак — разверну́ть (распакова́ть) паке́т;

4. (кручением придать чему-л. сильное вращательное движение) раскрути́ть;

5. (расширить отверстие) разверте́ть; рассверли́ть;

р. дзі́рку — разверте́ть (рассверли́ть) ды́рку;

6. развинти́ть;

7. размота́ть;

р. шпу́льку ні́так — размота́ть шпу́льку ни́ток

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сці́шыцца сов.

1. (стать медленнее) заме́длиться;

рух машы́н ~шыўсядвиже́ние маши́н заме́длилось;

2. (приутихнуть, ослабеть) уме́риться;

ве́цер ~шыўся — ве́тер уме́рился;

3. (прекратиться) уня́ться, успоко́иться, переста́ть, зати́хнуть, ути́хнуть;

аго́нь ~шыўся — ого́нь уня́лся;

боль ~шыўся — боль успоко́илась (уняла́сь);

гнеў ~шыўся — гнев уня́лся;

4. (перестать шуметь) прити́хнуть, уня́ться, успоко́иться; (умолкнув, перестать двигаться) зати́хнуть, ути́хнуть;

дзяўчы́нка ~шылася ў куто́чку — де́вочка прити́хла в уголке́;

дзіця́ ~шылася — ребёнок уня́лся (успоко́ился)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дви́гать несов.

1. (перемещать) су́нуць, со́ваць, со́ўгаць; (тащить) цягну́ць; (толкать) штурха́ць, пхаць;

дви́гать столы́ со́ваць сталы́;

2. (приводить в движение) ру́хаць;

пружи́на дви́жет механи́зм часо́в спружы́на ру́хае механі́зм гадзі́нніка;

3. (шевелить) варушы́ць, кра́таць;

дви́гать па́льцами варушы́ць (кра́таць) па́льцамі;

4. (заставлять идти вперёд, направлять) ру́хаць;

дви́гать войска́ на неприя́теля ру́хаць во́йскі на во́рага;

5. перен. ру́хаць;

дви́гать нау́ку ру́хаць наву́ку;

6. перен. (побуждать) кірава́ць (кім, чым), накіро́ўваць (каго, што);

им дви́жет чу́вство сострада́ния ім кіру́е (яго́ накіро́ўвае) пачуццё спага́ды;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сок м.

1. в разн. знач. сок, род. со́ку м.;

желу́дочный сок стра́ўнікавы сок;

берёзовый сок бяро́завы сок;

движе́ние со́ков бот. рух со́каў;

я́блочный сок я́блычны сок;

дуби́льный сок техн. дубі́льны сок;

2. (шлак) горн. шлак, род. шла́ку м.; дзы́ндра, -ры ж.;

вари́ться в со́бственном соку́ вары́цца ў сваі́м саку́;

в по́лном соку́ у по́ўным ро́сквіце, у по́ўным саку́;

вы́жать (все) со́ки вы́ціснуць (усе́) со́кі, (уве́сь) клёк;

со́ки земли́ со́кі зямлі́;

в са́мом соку́ у са́мым саку́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

заме́длить сов.

1. (что-л.) запаво́ліць, замару́дзіць; прыці́шыць; (задержать) затрыма́ць;

заме́длить темп запаво́ліць тэмп;

заме́длить шаг прыці́шыць крок;

заме́длить движе́ние по́езда прыці́шыць (запаво́ліць) рух цягніка́;

2. (проявить неторопливость) замару́дзіць; (опоздать) запазні́цца; (задержаться) затрыма́цца, заба́віцца;

заме́длить отве́том (с отве́том) затрыма́цца з адка́зам, замару́дзіць з адка́зам;

заме́длить с выполне́нием поруче́ния замару́дзіць з выкана́ннем даручэ́ння; при отрицании не в сочетании с неопр. переводится чаще нареч. неўзабаве и соответствующими формами глаг.;

я не заме́длю верну́ться я неўзаба́ве вярну́ся;

он не заме́длил яви́ться ён неўзаба́ве з’яві́ўся;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

на́ціск, -ку м.

1. нажи́м, нажима́ние ср., нада́вливание ср.; см. націска́ць 1;

2. нажи́м, давле́ние ср.;

зрабі́ць н. на каго́е́будзь — оказа́ть нажи́м (давле́ние) на кого́-л.;

пад ~кам абста́він — под давле́нием обстоя́тельств;

3. (движение, направленное на кого-, что-л.) на́тиск;

стры́мліваць н. нато́ўпу — сде́рживать на́тиск толпы́;

4. нажи́м;

піса́ць з ~кам — писа́ть с нажи́мом;

5. ударе́ние ср., нажи́м;

сказа́ць з ~кам — сказа́ть с ударе́нием (нажи́мом);

6. лингв. ударе́ние ср.;

паста́віць н. — поста́вить ударе́ние;

узыхо́дны н. — восходя́щее ударе́ние;

сыхо́дны н. — нисходя́щее ударе́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сде́лать сов., в разн. знач. зрабі́ць, мног. парабі́ць;

сде́лать движе́ние руко́й зрабі́ць рух руко́й;

сде́лать всю рабо́ту зрабі́ць (парабі́ць) усю́ рабо́ту;

сде́лать кого́-л. свои́м помо́щником зрабі́ць каго́е́будзь сваі́м памо́чнікам;

сде́лать газе́ту зрабі́ць газе́ту;

колесо́ сде́лало сто оборо́тов ко́ла зрабі́ла сто абаро́таў;

сде́лать обзо́р зрабі́ць агля́д;

сде́лать оши́бку зрабі́ць памы́лку;

сде́лать отчёт зрабі́ць справазда́чу;

сде́лать вы́говор зрабі́ць вымо́ву;

сде́лать добро́ кому́-л. зрабі́ць дабро́ каму́е́будзь;

сде́лать набе́г зрабі́ць набе́г;

сде́лать (сотвори́ть) чу́до зрабі́ць цуд;

сде́лать глу́пость зрабі́ць глу́пства;

сде́лай(те) одолже́ние зрабі́(це) ла́ску;

де́ло сде́лано спра́ва зро́блена;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

круці́ць несов.

1. враща́ть; верте́ть;

к. ко́ла — верте́ть колесо́;

2. (держа в руках, поворачивать) крути́ть, верте́ть;

к. па́лку ў рука́х — крути́ть (верте́ть) трость в рука́х;

3. (завивать, свёртывать) крути́ть;

к. вус — крути́ть ус;

к. цыга́рку — крути́ть цига́рку;

4. (вертя, туго свивать) крути́ть, сучи́ть;

к. пра́жу — крути́ть (сучи́ть) пря́жу;

5. (буравить) сверли́ть;

6. (вздымая, придавать круговое движение) крути́ть, кружи́ть;

мяце́ліца кру́ціць — мете́ль кру́тит (кру́жит);

7. разг. (распоряжаться) верте́ть, крути́ть;

яна кру́ціць ім, як хо́ча — она́ ве́ртит им, как хо́чет;

8. разг. (находиться с кем-л. в любовных отношениях) крути́ть;

9. плутова́ть, жу́льничать;

к. но́сам — крути́ть но́сом;

к. хвасто́м — верте́ть хвосто́м;

к. мазгі́ — (каму) крути́ть мозги́ (кому);

к. мазга́мі — шевели́ть мозга́ми;

як ні круці́ — как ни крути́;

круці́ не круці́, а трэ́ба памярці́ — как не крути́, а помира́ть на́до

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыве́сці сов.

1. в разн. знач. привести́; (данные, доказательства — ещё) предста́вить;

п. дзяце́й дадо́му — привести́ дете́й домо́й;

сце́жка ~вяла́ да ракі́ — тропи́нка привела́ к реке́;

но́выя фа́кты ~вялі́ вучо́нага да ва́жнага адкрыцця́ — но́вые фа́кты привели́ учёного к ва́жному откры́тию;

п. ў рух — привести́ в движе́ние;

п. да аднаго́ назо́ўнікамат., перен. привести́ к одному́ знамена́телю;

п. цыта́ту — привести́ цита́ту;

2. разг. (родить — о животных) принести́;

каро́ва ~вяла́ бычка́ — коро́ва принесла́ бычка́;

3. (у што) привести́ (во что), пове́ргнуть

(во что);

гэ́та ве́стка прывяла́ мяне́ ў адча́йэ́та весть привела́ (пове́ргла) меня́ в отча́яние;

п. ў сябе́ — привести́ в себя́ (в чу́вство);

п. да прыто́мнасці — привести́ в созна́ние;

не ~вядзе́ да дабра́ — не приведёт к добру́;

сава́ не прывядзе́ сакала́погов. я́блоко от я́блони недалеко́ па́дает

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)