напу́каць
‘папсаваць паветра; выдаць адрывістыя, рэзкія гукі; намалаціць што-небудзь, чаго-небудзь; найграць на скрыпцы, пальцамі перабіраючы струны’
дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
напу́каю |
напу́каем |
| 2-я ас. |
напу́каеш |
напу́каеце |
| 3-я ас. |
напу́кае |
напу́каюць |
| Прошлы час |
| м. |
напу́каў |
напу́калі |
| ж. |
напу́кала |
| н. |
напу́кала |
| Загадны лад |
| 2-я ас. |
напу́кай |
напу́кайце |
| Дзеепрыслоўе |
| прош. час |
напу́каўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
чвя́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Утвараць гукі, характэрныя для хадзьбы па гразі.
2. Ісці па чым-н. мокрым, гразкім, утвараючы характэрныя гукі.
3. Тое, што і чаўкаць (у 1 знач.).
4. Па́даць, утвараючы глухі, мяккі гук.
|| аднакр. чвя́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1, 3 і 4 знач.).
|| наз. чвя́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хло́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.
1. каго (што) чым па чым. Стукаць па чым-н., звычайна з шумам.
Х. далоняй па плячы каго-н.
2. чым. Утвараць моцныя гукі, стукаючы чым-н.
Х. дзвярамі.
3. Утвараць кароткія адрывістыя гукі (пра стрэлы, выбухі і пад.).
Дзесьці хлопалі стрэлы.
|| аднакр. хло́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. хло́панне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падо́ўжаны, -ая, -ае.
1. Які мае даўгаватую форму.
Малочнае возера мае падоўжаную форму.
2. Больш працяглы, доўгі. У граматыцы: вымаўлены працягла.
Падоўжаныя зычныя гукі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
варката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́ча; незак.
1. Муркаць (пра ката).
2. Утвараць характэрныя для галубоў гукі; буркаваць.
|| наз. варката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вурката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́ча; незак. (разм.).
Утвараць аднастайныя пералівістыя гукі, глуха грукатаць.
Вуркатаў гром.
Машыны вуркочуць.
|| наз. вурката́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мэ́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
Утвараць працяжныя гукі «мэ-мэ» (пра авечак, коз).
|| аднакр. мэ́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
|| наз. мэ́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
коснаязы́касць, -і, ж.
1. Расстройства мовы, якое праяўляецца ў няздольнасці правільна вымаўляць гукі; невыразнае вымаўленне.
2. перан. Няўменне лёгка, свабодна гаварыць; памылкі ў маўленні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фальшы́віць, -шы́ўлю, -шы́віш, -шы́віць; незак.
1. Паводзіць сябе ненатуральна, няшчыра, прытварацца.
2. Пець не ў тон, утвараць фальшывыя гукі.
|| зак. сфальшы́віць, -шы́ўлю, -шы́віш, -шы́віць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хны́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Жаласна плакаць, утвараючы адрывістыя насавыя гукі.
2. перан. Скардзіцца, наракаць на што-н.
|| наз. хны́канне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)