напу́каць

‘папсаваць паветра; выдаць адрывістыя, рэзкія гукі; намалаціць што-небудзь, чаго-небудзь; найграць на скрыпцы, пальцамі перабіраючы струны’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. напу́каю напу́каем
2-я ас. напу́каеш напу́каеце
3-я ас. напу́кае напу́каюць
Прошлы час
м. напу́каў напу́калі
ж. напу́кала
н. напу́кала
Загадны лад
2-я ас. напу́кай напу́кайце
Дзеепрыслоўе
прош. час напу́каўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чвя́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Утвараць гукі, характэрныя для хадзьбы па гразі.

2. Ісці па чым-н. мокрым, гразкім, утвараючы характэрныя гукі.

3. Тое, што і чаўкаць (у 1 знач.).

4. Па́даць, утвараючы глухі, мяккі гук.

|| аднакр. чвя́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (да 1, 3 і 4 знач.).

|| наз. чвя́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хло́паць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. каго (што) чым па чым. Стукаць па чым-н., звычайна з шумам.

Х. далоняй па плячы каго-н.

2. чым. Утвараць моцныя гукі, стукаючы чым-н.

Х. дзвярамі.

3. Утвараць кароткія адрывістыя гукі (пра стрэлы, выбухі і пад.).

Дзесьці хлопалі стрэлы.

|| аднакр. хло́пнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. хло́панне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

падо́ўжаны, -ая, -ае.

1. Які мае даўгаватую форму.

Малочнае возера мае падоўжаную форму.

2. Больш працяглы, доўгі. У граматыцы: вымаўлены працягла.

Падоўжаныя зычныя гукі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

варката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́ча; незак.

1. Муркаць (пра ката).

2. Утвараць характэрныя для галубоў гукі; буркаваць.

|| наз. варката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вурката́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ко́ча; незак. (разм.).

Утвараць аднастайныя пералівістыя гукі, глуха грукатаць.

Вуркатаў гром.

Машыны вуркочуць.

|| наз. вурката́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мэ́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

Утвараць працяжныя гукі «мэ-мэ» (пра авечак, коз).

|| аднакр. мэ́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.

|| наз. мэ́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

коснаязы́касць, -і, ж.

1. Расстройства мовы, якое праяўляецца ў няздольнасці правільна вымаўляць гукі; невыразнае вымаўленне.

2. перан. Няўменне лёгка, свабодна гаварыць; памылкі ў маўленні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фальшы́віць, -шы́ўлю, -шы́віш, -шы́віць; незак.

1. Паводзіць сябе ненатуральна, няшчыра, прытварацца.

2. Пець не ў тон, утвараць фальшывыя гукі.

|| зак. сфальшы́віць, -шы́ўлю, -шы́віш, -шы́віць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хны́каць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).

1. Жаласна плакаць, утвараючы адрывістыя насавыя гукі.

2. перан. Скардзіцца, наракаць на што-н.

|| наз. хны́канне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)