предвосхити́ть сов., книжн. прадугада́ць; (предупредить, опередить) апярэ́дзіць; (определить заранее) вы́значыць напе́рад; (сделать что-л., опередив другого) зрабі́ць ране́й (за каго-небудзь); см. предвосхища́ть;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
начерта́ть сов., книжн., уст.
1. накрэ́сліць; (написать) напіса́ць, мног. панапі́сваць; (наметить) наме́ціць;
2. перен. накрэ́сліць, напіса́ць, мног. панапі́сваць; (определить) вы́значыць (на бу́дучае), прадказа́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
азна́чыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак., што.
1. Вызначыць характэрныя рысы чаго-н., даць фармуліроўку чаму-н.
А. геаграфію як навуку.
2. Паказаць кірунак, шлях каму-, чаму-н.; вылучыць на фоне чаго-н.
А. шлях да перамогі.
3. Абумовіць сабой, прадвызначыць.
Вялікая падзея азначыла прыход новага ў жыцці.
|| незак. азнача́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. азначэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
расцані́ць, -цаню́, -цэ́ніш, -цэ́ніць; -цэ́нены; зак.
1. што. Вызначыць цану чаго-н.; ацаніць.
Р. тавар.
2. перан., каго-што. Вызначыўшы свае адносіны да каго-, чаго-н., даць ацэнку, ацаніць.
Р. чый-н. талент.
|| незак. расцэ́ньваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. расцэ́нка, -і, ДМ -нцы, ж. (да 1 знач.) і расцэ́ньванне, -я, н.; прым. расцэ́начны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Расцэначная ведамасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засячы́¹ і засе́кчы¹, -сяку́, -сячэ́ш, -сячэ́; -сячо́м, -сечаце́, -сяку́ць; засе́к, -кла; -сячы́; засе́чаны; зак., што.
1. Зрабіць сякерай выемку ў чым-н., на чым-н.
З. дрэва.
2. Пра каня: на хаду параніць адной нагой другую.
Конь засек нагу.
3. Адзначыць момант чаго-н., а таксама вызначыць пункт, месцазнаходжанне чаго-н.
З. час вылету.
З. курс карабля.
|| незак. засяка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
размеркава́ць, -мярку́ю, -мярку́еш, -мярку́е; -мярку́й; -меркава́ны; зак., каго-што.
1. Раздзяліць, падзяліць паміж кім-, чым-н., вызначыўшы кожнаму пэўную частку.
Р. прэмію.
2. Вызначыць паслядоўнасць чаго-н., размясціць у якой-н. паслядоўнасці.
Р. вучняў па класах.
3. Мяркуючы, падлічыць, вырашыць.
Правільна р. сямейны бюджэт.
4. Пра маладых спецыялістаў: накіраваць на працу пасля заканчэння навучальнай установы.
|| незак. размярко́ўваць, -аю, -аеш, -ае; наз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заду́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. таксама з інф. У думках вырашыць зрабіць што‑н. Задумаць важную справу. □ Задумала маці летам курыную гаспадарку развесці і купіла недзе тры курыцы і пеўня. Лынькоў.
2. У думках выбраць, вызначыць што‑н. Задумаць цотны лік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зандзі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак., каго-што.
1. Даследаваць пры дапамозе зонда (у 1 знач.). Зандзіраваць рану.
2. Даследаваць падглебу пры дапамозе зонда (у 2 знач.). Зандзіраваць грунт.
3. перан. Разведваць, распытваць.
•••
Зандзіраваць глебу — старацца разведаць што‑н., каб вызначыць шансы на поспех.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
датава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак. і незак., што.
Абазначыць (абазначаць) дату на чым‑н. Максім Танк любіць датаваць свае творы; амаль што пад кожным вершам стаіць дзень яго напісання. Бярозкін. // Вызначыць (вызначаць) час, калі адбылася якая‑н. падзея. Датаваць з’яўленне рукапіснага помніка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зва́жыць 1, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго-што.
Вызначыць вагу каго‑, чаго‑н. з дапамогай вагаў; узважыць. Зважыць муку. // Адважыць пэўную колькасць чаго‑н. Зважыць паўкілаграма цукру.
зва́жыць 2, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак.
Разм. Зрабіць уступку каму‑н.; уважыць. Умей зважыць старэйшаму.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)