пашмо́ргаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і чым.
Разм. Шморгаць некаторы час. Ваўчок адвёў позірк убок і пашморгаў кончыкі абвіслых, рудаватых вусоў. Хадкевіч. — Ну, — пашморгаў вострым носам местачковец, — чакаць мне няма калі. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
расчу́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак., каго-што.
Выклікаць пачуццё ўсхваляванасці, замілавання, жалю. Клопаты сына так расчулілі маці, што яна ажно заплакала. Сіняўскі. Маркотная думка адгукнулася ў грудзях вострым болем, расчуліла да слёз. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кало́ць¹, калю́, ко́леш, ко́ле; калі́; незак.
1. каго-што. Датыкаючыся чым-н. вострым, выклікаць боль.
К. іголкай.
Цэлы дзень калола (безас.) пад сэрцам (перан.).
2. каго (што). Рабіць укол, уколы (разм.).
Хвораму калолі антыбіётыкі.
3. каго (што). Забіваць чым-н. вострым.
К. свінню.
4. каго-што. Біць рагамі, бадаць (разм.).
Бедная тая дамова, дзе вала коле карова (прыказка).
5. перан., каго (што) і без дап. Рабіць каму-н. колкія заўвагі, папракаць.
К. дакорамі.
◊
Калоць (у) вочы (разм.) — папікаць, дакараць, сарамаціць.
Праўда вочы коле (прыказка) — пра нежаданне слухаць непрыемную праўду.
|| зак. закало́ць, -калю́, -ко́леш, -ко́ле; -калі́; -ко́латы (да 3 знач.).
|| аднакр. кальну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́ (да 1, 2 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вастрано́сы, ‑ая, ‑ае.
1. З вострым, тонкім носам (пра жывыя істоты).
2. Які мае доўгі, вузкі нос, насок. Вастраносыя бацінкі. □ Носіць вадзяная пустыня на ўлоннях сваіх быстрыя вастраносыя чаўны і лёгкія чайкі-душагубкі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
весялі́ць, ‑лю, вяселіш, вяселіць; незак., каго.
Рабіць вясёлым; забаўляць. Весяліць дзяцей. □ Марцін добра спяваў, танцаваў, весяліў людзей вострым словам.. Брыль. Сядзяць за півам, выпіваюць, Аб розных справах разважаюць, А піва ім вяселіць душы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэ́дзька, ‑і, ДМ рэдзьцы; ж.
1. Агародная караняплодная расліна сямейства крыжакветных.
2. зб. Караняплоды гэтай расліны з гаркаватым вострым смакам і пахам.
3. Асобны плод гэтай расліны.
•••
Як горкая рэдзька — вельмі, надта (надакучыць, абрыднуць).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кап’ё, -я́, мн. ко́п’і і (з ліч. 2, 3, 4) кап’і́, ко́п’яў, н.
1. Даўнейшая колючая або кідальная зброя ў форме доўгага дрэўка з вострым металічным наканечнікам.
2. Лёгкаатлетычны снарад (у 3 знач.), а таксама спартыўная дысцыпліна, звязаная з кіданнем гэтага снарада.
Кіданне кап’я.
◊
Ламаць коп’і — спрачацца з-за чаго-н., адстойваць сваю думку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абвастры́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -во́стрыцца; зак.
1. Стаць больш тонкім, вострым, завастрыцца (пра рысы твару).
Скулы абвастрыліся.
2. Стаць больш успрымальным.
Зрок абвастрыўся.
3. Стаць больш моцным, цяжкім.
Хвароба абвастрылася.
4. Стаць больш напружаным.
Супярэчнасці абвастрыліся.
Барацьба на шахматным турніры абвастрылася.
|| незак. абвастра́цца, -а́ецца.
|| наз. абвастрэ́нне, -я, н. (да 2—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тапо́р, тапара́, мн. тапары́, тапаро́ў, м.
Прылада для сячэння ў выглядзе насаджанай на драўлянае дзяржанне металічнай лопасці з вострым лязом з аднаго боку і абухом з другога; сякера.
З лесу далятаў стук тапара.
◊
Хоць тапор (сякеру) вешай (разм.) — аб цяжкім, нясвежым паветры ў памяшканні.
|| памянш. тапо́рык, -а, мн. -і, -аў, м.
|| прым. тапо́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е; незак.
1. за каго-што. Тое, што і чапляцца (у 1 знач.).
2. што. Падчэпліваць, браць чым-н. вострым.
Ч. скварку на відэлец.
3. што на што. Вешаць (разм.).
Ч. фіранкі.
4. што. Надзяваць што-н. (разм.).
Ч. акуляры.
5. Тое, што і чапляцца (у 4 знач.).
|| наз. чапля́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)