Сатра́п ’правіцель у старажытнай Персіі’ (ТСБМ). Відаць, запазычанне з рус. сатра́п ’тс’ (параўн. Крукоўскі, Уплыў, 74). Рус. праз грэч. σατράπης са ст.-пярс. xs̆adrapavan ’даглядальнік страны’ (ССРЛЯ, 13, 202), якое ад xs̆ara ’вобласць, правінцыя’ і pa(y)‑ ’кіраваць’ (Вальдэ-Гофман, 2, 482). Ст.-бел. сатрапъ ’правіцель у старажытнай Персіі’, паводле Булыкі, Лекс. запазыч., 28, праз грэчаскую мову са ст.-пярс. sitrab.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сафі́т, софі́т ’падшыўка дошак да столі’ (ТС), су́фіт, суфэ́т ’столь’ (Сл. Брэс.). Этымалагічна тое ж, што і літар. сафі́т ’паверхня якой-небудзь архітэктурнай дэталі, якую можна бачыць знізу’, ’прыстасаванне ў карнізе, якое дае рассеянае святло і інш.’ (ТСБМ). З італ. soffiito ’столь’ (ТСБМ, там жа) праз заходнееўрапейскія мовы; у першым значэнні праз польск. sufit ’ніжняя паверхня столі; столь’; гл. SWO, 710.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трамва́й ’гарадская наземная электрычная чыгунка’, ’поезд гэтай чыгункі’ (ТСБМ). Праз польскую або рускую мовы з англ. tramway ці праз франц. tramway ’тс’, што складаецца з tram ’шына’, першапачаткова ’язда вазком па трамах — драўляных рэйках’ (параўн. трам, які з с.-н.-ням. trāme ’брус’) і way ’дарога’ (SWO, 1980, 769; Фасмер, 4, 93; Чарных, 2, 257; Брукнер, 574–575; ЕСУМ, 5, 618).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тыпагра́фія ‘друкарня’ (ТСБМ), ст.-бел. типография ‘тс’ (1633 г., ПГС). Хутчэй за ўсё, у названым значэнні запазычана праз рус. типогра́фия ‘тс’ ці непасрэдна з ням. Typographie або франц. typographie ‘тс’ (з грэч. τύπος ‘адбітак’ і γραφω ‘пішу’), гл. Арол, 4, 72; параўн. польск. typografja ‘майстэрства друку’ (Варш. сл.). Віткоўскі (Зб. Русаку, 241) для рускай мовы дапускае польскае пасрэдніцтва, відаць, праз старабеларускую мову.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Абітурыент (БРС). Запазычанне XX ст. праз рускую мову (Крукоўскі, Уплыў, 78) (у рускай мове з ням. Abiturient, Шанскі, 1, А, 14).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Агрэ́сар, агрэсія. Запазычана праз рускую мову (Крукоўскі, Уплыў, 76) з нямецкай (агрессор) і французскай (агрессия) (XX ст.). (Шанскі, 1, А, 43).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Анэ́ма ’клісцір’, (пераносна) ’пакаранне розгамі’ (Нас.). Польск. enema ’клісцір’. З грэч. ἐνίημα ’уліванне’, магчыма, праз польск. пасрэдніцтва. Слушкевіч, Зб. Курыловічу, 283.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ваго́н (БРС). Праз рус. вагон (Крукоўскі, Уплыў, 83) з франц. wagon (Шанскі, 1, В, 4; Рудніцкі, 1, 289; Скок, 3, 559).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́рфыл ’вэрхал, трывога’ (Бяльк.). Дыялектнае змяненне запазычанага з польск. мовы слова ва́рхал ’тс’ (гл.) праз стадыі ва́рх(ы)л > ва́рхвыл > ва́рфыл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ву́галка ’грэбля праз балота’ (Жд., 2). Няясна. Магчыма, ад ву́гал ’частка сушы, якая вуглом уразаецца ў балоцістае месца або сенажаць’ (Яшк.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)