малі́ны, ‑лін.

1. Кустовая ягадная расліна сямейства ружакветных. Па вішнях і яблынях сонца разліта, Яно над кустамі парэчак, малін. Броўка.

2. зб. Пахучыя салодкія ягады гэтай расліны, звычайна цёмна-чырвонага колеру. Збіраць маліны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

по́пел, ‑у, м.

Пылападобная, звычайна шэрая маса, якая застаецца пасля згарання, спальвання чаго‑н. Сцёпка дакурыў люльку, выбіў з яе попел, схаваў за пазуху і толькі тады падаўся памаленьку ў панскія пакоі. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

панто́граф, ‑а, м.

Спец.

1. Прылада для капіравання чарцяжоў, планаў і пад. у другім, звычайна больш дробным маштабе.

2. Рухомы токапрыёмнік на даху электравоза або маторнага вагона для зняцця току з кантактнага проваду.

[Ад грэч. pan (pantos) — усё і gráphō — пішу.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

насмяя́ць, ‑смяю, ‑смяеш, ‑смяе; ‑смяём, ‑смеяце; зак., што і чаго.

Разм. Наклікаць што‑н. смехам (звычайна што‑н. непрыемнае). — Ой, не насмяяць бы чаго на сваю галаву! — стрымлівала ўжо сябе нават Кася. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

на́фта, ‑ы, ДМ ‑фце, ж.

Мінеральнае вадкае масляністае гаручае рэчыва звычайна цёмна-бурага колеру, якое ўжываецца як паліва, а таксама як сыравіна, з якой атрымліваюць розныя прадукты (бензін, газу, вазелін і пад.).

[Грэч. náphtha ад перс. näft.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыбрысці́, ‑брыду, ‑брыдзеш, ‑брыдзе; ‑брыдзём, ‑брыдзяце; зак.

Прыйсці, рухаючыся павольна, з цяжкасцю (звычайна па вадзе, снезе і пад.). — А вы думаеце, што і Сашка прыбрыдзе на сход? — не без здзіўлення запытаў Юлік. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фібралі́т, ‑у, М ‑ліце, м.

Спец. Будаўнічы матэрыял у форме прасаваных пліт з раслінных валокнаў, драўляных стружак, касіры, звязаных звычайна цэментам. — Дык вось які ён, фібраліт, — гаварыў Фамін, разглядаючы шэрыя цэментаваныя пліты. «Звязда».

[Ад лац. fibra — валакно і грэч. líthos — камень.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цаўё, ‑я, н.

1. Пярэдняя частка ложа стралковай зброі, на якую ўкладваецца ствол.

2. Доўгая тонкая частка чаго‑н., звычайна дзяржання. У рыдлёўцы доўгае цаўё, і Юрку ў яме з ёй цесна... Пташнікаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

часту́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.

Кароткая, звычайна чатырохрадковая песня жартаўлівага або сатырычнага зместу; прыпеўка. — Ціха ты, — шэптам адказаў баец. — Не ведаеш? Дзям’ян Бедны чытае свае новыя чырвонаармейскія частушкі. Машара.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Бо́мкаць ’звінець, бразгаць’. Рус. бо́мкаць ’званіць’, укр. бо́мкати. Дзеяслоў, які ўтварыўся на базе выклічніка гукапераймальнага характару бом! (ад такіх выклічнікаў звычайна дзеясловы ўтвараюцца суфіксам ‑к‑). Адсюль вытворнае бо́мка і далей бо́ма ’званочак’ (гл.). Пераносна бо́мкаць ’мармытаць’ (Сцяц., Шат.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)