пустэ́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да пустэльні; уласцівы пустэльні. Пустэльны клімат. Пустэльная расліннасць.
2. Бязлюдны, пусты. Дом вялізны і прыгожы, па-гаспадарску агледжаны. Толькі асірацеў ён цяпер, стаў такі ціхі і пустэльны. М. Ткачоў. Дарога была пустэльная і ціхая, затое лес поўніўся птушыным рознагалоссем. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разуда́лы, ‑ая, ‑ае.
Такі, для якога няма нічога страшнага, немагчымага; удалы, хвацкі. Наогул жа, Нічыпар быў хлопец разудалы, жывы, бойкі. Колас. // Задорны, заліхвацкі. Зварухнуўся Лявон, як вада, як агонь, Пазнаў сілу ў сабе небывалую; Ужо бяда — не бяда, Ужо нуда — не нуда, Запеў песні свае разудалыя. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
растапы́раны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад растапырыць.
2. у знач. прым. Рассунуты, расстаўлены ў розныя бакі, распасцёрты ўшыркі. Сядзеў за сталом [Хлор] усё такі ж набычаны, рукі з чорнымі растапыранымі пальцамі трымаў перад сабой. Мележ. Іголкі на.. [соснах] былі дробныя, растапыраныя; жаўцелі і церушыліся на мох. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
саро́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да сарокі, належыць ёй. Незаследжаны двор... Парог... А на плоце — сляды сарочыя. Барадулін.
2. Падобны або такі, як у сарокі. Але як толькі прачыняў дзверы рэдакцыйнага калідора, мяне адразу як бы глушыла сарочае стракатанне машынак, бянтэжыла мітусня ў калідоры. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скме́ціць, скмечу, скмеціш, скмеціць; зак., каго-што або з дадан. сказам.
Абл. Прыкмеціць, заўважыць. Цётка Паўліна такі скмеціла, як перакідваліся позіркамі старшыня з Зосяю. Сабаленка. Пайсці на рыбу — значыць кінуць без нагляду лес, а нехта адразу скмеціць, што ляснік на Нёмане боўтаецца, і дасць волю сякеры. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стэры́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, у якім або на якім шляхам стэрылізацыі знішчаны мікраарганізмы. Стэрыльны бінт. Стэрыльны шпрыц. □ На другім паверсе, у асобным пакоі, сястра памагла .. [Ярашу] надзець стэрыльны халат, шапачку, павязку і палатняныя бахілы вышэй калень. Шамякін.
2. Які стаў бясплодным у выніку стэрылізацыі (у 2 знач.).
[Лац. sterilis.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
таўсма́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Трохі тоўсты, таўставаты. І з чым нос дзядзькаў параўнаць. Каб выйшаў ён такі, як трэба: Ну, нос кароткі і таўсматы, Ды досыць спрытны, хоць кірпаты. Колас.
2. Поўны, моцна складзены (пра чалавека). Каржакаваты хлопец, гэтакі таўсматы здаравяк, гаварыў з раздум’ем. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умо́ўлены, ‑ая, ‑ае.
Такі, аб якім загадзя ўмовіліся, назначаны па ўгавору. [Асігнацыі] акуратна пералічылі. Усё аказалася ў парадку, роўна дзвесце тысяч, як і было ўмоўлена. Лынькоў. Усе [патрыёт] сабраліся на ўмоўленым месцы — на Суражскім рынку. Новікаў. Міша чакаў партызан. А тыя пазніліся. А можа не падышоў умоўлены час? Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фартэ́ль, ‑ю, м.
Разм. Тое, што і фортэль. Можа праз гэтыя свае думкі я сёння такі фартэль выкінула, што зараз самой трохі сорамна і смешна. Шамякін. Грыгоніс і Ільінскі заўсёды знаходзілі яркія тыповыя дэталі, умелі выкінуць на сцэне вясёлы фартэль, чым выклікалі ў гледача бурнае захапленне. Рамановіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цыга́нскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да цыганоў, які належыць ім. Цыганская мова. □ Збоку ўсё было падобна на вялікі цыганскі табар. Лынькоў.
2. Такі, як у цыганоў. Цыганская натура. Цыганскае жыццё. □ Каранасты, з густой цыганскай чупрынай, Алёша меў падабенства да бацькі. Дуброўскі.
•••
Цыганскі дождж гл. дождж.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)