ви́димость ж.
1. ба́чнасць, -ці ж.;
хоро́шая ви́димость до́брая ба́чнасць;
2. (кажущийся внешний вид) вы́гляд, -ду м.;
то́лько одна́ ви́димость то́лькі адзі́н вы́гляд, то́лькі так здае́цца;
◊
по всей ви́димости як віда́ць;
для ви́димости для вы́гляду;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
На́лаб ’да дна’ (круп., Полымя, 1980, 8, 254), ’набгом, адразу, у адзін прыём’ (навагр., Нар. сл.; Юрч. Фраз.), на́лба ’нагнуўшы вядро, збанок (піць)’ (пухав., Бел. дыял.; Сцяшк. Сл.), налбом ’нагбом’ (Сл. ПЗБ), рус. на́лоб выпить ’выпіць да дна, поўнасцю, закінуўшы пры гэтым галаву’ (Даль), налобо́к ’поўнасцю, да канца (выпіць)’ (СРНГ). Тлумачэнне Даля дае кірунак этымалагізацыі — да лоб (нагнуўшы пасудзіну на лоб) у выніку сцяжэння — налаб, або на лба > на́лба.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Наполак ’жалезная лапатачка ў сахі, пры дапамозе якой зямля пры аранні адкідваецца на адзін бок’ (Нас.), ’тып лапаткі над лемяшам’ (Грыг.). Адсылка Насовічам да іншай назвы рэаліі паліца — фактычна дае этымалогію слова, параўн. полка, паліца ’дошка, прымацаваная рабром да сцяны’ (гл.). Наўрад ці сюды наполак ’вага ў студні з жураўлём’ (ДАБМ, камент., 809); хутчэй да папярэдняга слова (гл. напол), тут — ’адна з частак калодкі, расколатай напалову’, параўн. аполак.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каро́ль, караля́, мн. каралі́, каралёў, м.
1. Адзін з тытулаў манарха, а таксама асоба, якая носіць гэты тытул.
Іспанскі к.
2. перан., чаго або які. Манапаліст у якой-н. галіне прамысловасці і гандлю.
3. перан., чаго або які. Пра таго, хто вылучаецца сярод іншых у якой-н. галіне дзейнасці, хто дасягнуў дасканаласці.
К. пейзажу.
4. Галоўная фігура ў шахматнай гульні.
5. Ігральная карта, на якой намалявана мужчынская фігура ў кароне.
|| ж. карале́ва, -ы, мн. -ы, -ле́ў (да 1 знач.).
|| прым. карале́ўскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кі́дацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.
1. гл. кінуцца.
2. чым. Кідаць у каго-, што-н. або адзін у аднаго.
К. снежкамі.
3. перан., кім-чым. Нядбайна адносіцца да каго-, чаго-н., не шанаваць каго-, што-н. (разм.).
К. добрымі працаўнікамі.
Нельга к. грашамі.
4. Жыць у пастаянных клопатах, у горы, бедна; гадавацца без належнага догляду (разм.).
Цэлае лета кідаецца селянін: то ў полі, то на гаспадарцы.
Так і кідаецца бедная сірата без бацькоў.
◊
Асою ў вочы кідацца (разм., неадабр.) — быць вельмі назойлівым.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
це́сны, -ая, -ае.
1. Які займае недастатковую плошчу, непрасторны.
Ц. пакой.
Цесная вулачка.
2. Пра адзенне, абутак і пад.: малы па памеры.
Цесныя боты.
3. Шчыльна размешчаны адзін каля аднаго.
Дзеці сядзелі цесным радком.
Цесна (прысл.) паставіць кнігі.
4. перан. Абмежаваны, вузкі.
Цеснае кола знаёмых.
5. перан. Блізкі, непасрэдна звязаны з кім-, чым-н.
Ц. кантакт.
Цесная дружба.
Гэтыя праблемы цесна (прысл.) звязаны.
|| наз. цесната́, -ы́, ДМ -наце́, ж. (да 1 знач.) і цясно́та, -ы, ж. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мільга́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. З’яўляцца, паказвацца на кароткі час і знікаць.
Між дрэў мільгала постаць.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Хутка праносіцца адзін за адным.
Мільгалі тэлеграфныя слупы.
3. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Тое, што і мігаць (у 3 і 4 знач.).
Мільгаюць агеньчыкі.
4. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.), перан. Праносіцца ў свядомасці.
Ужо нераз мільгала думка стаць ляснічым.
|| аднакр. мільгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. мільга́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
брудэрша́фт, ‑а, М ‑фце, м.
У выразе: піць брудэршафт або піць на брудэршафт з кім — замацоўваць сяброўства па застольнаму звычаю, паводле якога двое ўдзельнікаў адначасова п’юць свае чаркі, цалуюцца і гэтым устанаўліваюць узаемную дружбу і права звяртацца адзін да другога на «ты».
[Ням. Brüderschaft — братэрства.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бруне́т, ‑а, М ‑неце, м.
Мужчына з чорнымі або вельмі цёмнымі валасамі. Падобныя з твару, браты шмат у чым адрозніваліся адзін ад аднаго: маладзейшы — вышэй ростам, белы, з простымі і мяккімі, як лён, валасамі, у той час калі Сяргей амаль брунет. Шамякін.
[Фр. brunet.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бы́льнік, ‑у, м.
Адзін з відаў палыну; чарнобыль. Куды ні гляну — шыр і воля, Дзе лес ды неба ставяць тын, Нідзе мяжы не згледзіш болей, І зніклі быльнік і палын. Колас. Вартаўнікі падышлі да мяжы і селі каля густога куста быльніку. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)