канды́цыя, ‑і, ж.
1. Норма, якасць, якім павінен адпавядаць той або іншы тавар, матэрыял і інш. Давесці да пэўнай кандыцыі. Пасяўная кандыцыя насення.
2. Уст. Умова дагавору, пагаднення. Выгадныя кандыцыі. Кандыцыі гандлёвага пагаднення.
[Лац. conditio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
негаманкі́, ‑ая, ‑ое.
Разм. Негаваркі, маўклівы. Негаманкі, спакойны Чапылоў іншы раз падыдзе да Кастуся, агледзіць яго работу. Прокша. // Які не робіць шуму; ціхі. Налева ад грудка — у засені старых негаманкіх хвой — могілкі. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падшыба́ць, ‑ае; незак., каго.
Разм. Разбіраць, ахопліваць (пра пачуцці). Гудуць цапы ўгары праворна, Ідзе работа дружна, спорна, Аж падшыбае ўсіх ахвота. Колас. [Рыгор:] Іншы раз такая злосць падшыбае, што я гатоў смерць зрабіць. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пусты́ннік ’посуд, іншы раз плецены’ (горац., Дзіц. фальк., 631). Магчыма, звязана з літ. pūstìnis ’выдуўны, дуты’, параўн. pūstìnės kėlnės ’галіфе’, г. зн. шырэйшы ў сярэдзіне, пукаты.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
здаро́ўе, -я, н.
1. Правільная, нармальная дзейнасць арганізма.
Берагчы з.
Адбіцца на здароўі.
Стан здароўя.
2. Той або іншы стан арганізма.
Моцнае, слабае з.
Як з.? За ваша з. (зварот да таго, за каго паднімаюць тост). На з. (выраз добрага пажадання ў знач. калі ласка).
|| памянш.ласк. здаро́ўечка, -а, н.
Добрага Вам здароўечка (пажаданне пры развітанні або прывітанне пры сустрэчы).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
фа́рба, -ы, мн. -ы, фарб і -аў, ж.
1. Рэчыва, што надае той ці іншы колер прадметам, якія яно пакрывае або насычае.
Ф. на ацэтоне.
2. звычайна мн. Каларыт, колер, тон (на карціне, у прыродзе і інш.).
Фарбы асенняй прыроды.
Абмаляваць падзеі яркімі фарбамі.
4. Тое, што і румянец.
Твар меў штучную фарбу.
|| прым. фа́рбавы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
со́ўгаць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак. (разм.).
1. што. Перасоўваць што-н. з месца на месца.
С. сталы з аднаго пакоя ў іншы.
2. што. Соваць, рухаць чым-н. у розных напрамках (звычайна на паверхні).
С. скрынкі.
3. чым. Соваць, поркаць куды-н., у што-н.
С. палкай у гразь.
|| аднакр. саўгану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. со́ўганне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
браканье́рыць, ‑ру, ‑рыш, ‑рыць; незак.
Разм. Займацца браканьерствам. У калгас на работу [Сенька] не пайшоў і наогул адмовіўся ад усякай работы, а выбраў сабе іншы занятак — пачаў на вачах браканьерыць на рэчцы і азёрах. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намудраге́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; зак.
Разм. Тое, што і намудраваць (у 2 знач.). [Дзед:] — Я іх ведаю, гэтых пісараў. Іншы намудрагеліць, каб паказаць, што ён.. вучоны. А што і да чаго — ліха яго ведае. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паліяты́ў, ‑тыву, м.
Кніжн.
1. Лякарства або іншы сродак, які дае часовую палёгку хвораму, але не вылечвае хваробы.
2. перан. Сродак, які ўяўляе сабой частковае вырашэнне задачы, які дае часовы выхад з цяжкага становішча.
[Фр. palliatif.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)