наро́дніцтва, ‑а, н.

Грамадска-палітычны рух у асяроддзі дробна-буржуазнай інтэлігенцыі Расіі ў другой палове 19 ст., які ідэалізаваў сялянскую абшчыну і адмаўляў рэвалюцыйную барацьбу пралетарыяту.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

федэралі́зм, ‑у, м.

1. Форма дзяржаўнага ладу на федэратыўных пачатках, якая існуе звычайна ў многанацыянальных дзяржавах.

2. У радзе краін — палітычны рух за федэратыўны дзяржаўны лад.

[Ад лац. foedus — дагавор, саюз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дэмакра́тыя, -і, ж.

1. Палітычны лад, заснаваны на прызнанні прынцыпаў народаўладства, свабоды і роўнасці грамадзян.

2. Прынцып арганізацыі калектыўнай дзейнасці, пры якім забяспечваецца актыўны і раўнапраўны ўдзел у ёй усіх членаў калектыву.

|| прым. дэмакраты́чны, -ая, -ае.

Д. лад.

Дэмакратычная рэспубліка.

Дэмакратычная партыя.

Дэмакратычныя пераўтварэнні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зменаве́хаўства, ‑а, н.

Грамадска-палітычны рух часткі рускай белаэмігранцкай інтэлігенцыі, якая праводзіла ў перыяд увядзення нэпа палітыку супрацоўніцтва з Савецкай уладай у разліку на яе буржуазнае перараджэнне.

[Па назве зборніка «Змена вех», які быў выдадзен у Празе ў 1921 г. групай белаэмігрантаў.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэстаўра́тар, ‑а, м.

1. Спецыяліст па рэстаўрацыі прадметаў мастацтва, старых помнікаў і пад.

2. Прыхільнік рэстаўрацыі (у 2 знач.); той, хто імкнецца вярнуць, аднавіць стары палітычны лад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтрыга́н, ‑а, м.

Той, хто робіць інтрыгі (у 1 знач.); нагаворшчык. Палітычны інтрыган. □ Даволі адкрыць, што побач з табой не даносчык, не інтрыган, — і як мяняецца настрой. Шамякін.

[Фр. intrigant.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

каалі́цыя, ‑і, ж.

1. Часовы палітычны або ваенны саюз дзяржаў для сумесных дзеянняў на міжнароднай арэне. Антыгітлераўская кааліцыя.

2. Пагадненне некалькіх палітычных партый аб утварэнні змешанага (кааліцыйнага) урада.

[Лац. coalitus — аб’яднаны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

легітымі́зм, ‑у, м.

Рэакцыйны палітычны напрамак у Заходняй Еўропе 19–20 стст. (пераважна ў Францыі), які прызнае галоўным прынцыпам дзяржаўнага ладу спадчыннае права якой‑н. дынастыі на ўладу.

[Ад лац. legitimus — законны, правамерны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ваенна... і ваенна-...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая азначае: мае адносіны да вайны, ваенных умоў, ваеннай справы, службы, напрыклад: ваеннаабавязаны, ваенна-паветраны, ваенна-стратэгічны, ваенна-палітычны, ваенна-санітарны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

атаві́зм, ‑у, м.

Спец. Праяўленне ў чалавека, жывёл і раслін такіх прыкмет, якія былі ўласцівы іх далёкім продкам. // перан. Рэшта, паўтарэнне чаго‑н., што было ўласціва папярэднікам. Палітычны атавізм.

[Ад лац. atavus — продак.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)