Наагу́л ’увогуле, наогул’ (Гарэц., Яруш., Касп., Бяльк.), наогул (ТСБМ), укр. навгу́л ’агульна, усе разам’, польск. na ogół ’увогуле, агульна, без дэталізацыі’. Ад агу́л ’усе разам, гурт’ (гл. агульны); адносна літаратурнай формы можна выказаць меркаванне аб запазычанні з польск. (націск, адсутнасць пратэзы перад о́).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

асігна́цыя, ‑і, ж.

Назва папяровых грашовых знакаў, якія выпускаліся ў Расіі з 1769 да 1843 г. Курс рубля асігнацыямі. Размен асігнацый. // Папяровы грашовы знак наогул.

[Фр. assignation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

геатэкто́ніка, ‑і, ДМ ‑ніцы, ж.

Раздзел геалогіі, які вывучае структуру, рухі, дэфармацыі і развіццё верхніх цвёрдых слаёў Зямлі ў сувязі з развіццём Зямлі наогул.

[Ад грэч. gē — зямля і tektónika — будаўніцтва.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

паліткатаржа́нін, ‑а, м.

У дарэвалюцыйнай Расіі — чалавек, сасланы на катаргу за рэвалюцыйную дзейнасць. Доўнар, былы падпольшчык і паліткатаржанін, урач па адукацыі, наогул любіў людзей. Дуброўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ло́жа¹, -ы, мн. -ы, лож, ж.

1. Месца ў глядзельнай зале, аддзеленае перагародкай для невялікай колькасці асоб, а таксама наогул месца (у зале пасяджэнняў, на стадыёне), прызначанае для прадстаўнікоў СМІ, гасцей і інш.

Тэатральная л.

2. Аддзяленне масонскай арганізацыі, а таксама месца яе тайных сходаў.

Масонская л.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дуалі́зм, ‑у, м.

1. Філасофскае вучэнне, якое пачаткам быцця лічыць дзве самастойныя першаасновы (субстанцыі) — матэрыяльную і ідэальную; проціл. манізм.

2. Кніжн. Дваістасць, раздвоенасць чаго‑н. наогул.

[Ад лац. dualis — дваісты.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бур’я́н, ‑у, м., зб.

Агульная назва буйнасцябловага пустазелля; наогул усякае пустазелле. За гумном.. на высокім узгорку тырчыць аброслы бур’яном нямецкі дот, яшчэ з першай сусветнай вайны. Брыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

како́ра, ‑ы, ж.

Спец. Ніжняя частка камля хвойнага дрэва разам з перпендыкулярным да яго вялікім коранем, якая выкарыстоўваецца для будаўніцтва барак. // Наогул вывернутае з коранем дрэва; карчага.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

капры́знічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Тое, што і капрызіць. Заўсёды, калі хто з дзяцей пачынае капрызнічаць ці наогул хандрыць, толькі ён, бацька, можа кожнаму рады даць. Гроднеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

маро́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак., каго-што.

Разм. Уводзіць у зман, ашукваць. [Клямт] наогул не быў схільны марочыць сябе рознымі сумненнямі. Мележ.

•••

Марочыць галаву — збіваць з толку, абмацваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)