ако́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.

Тое, чым акаваны які‑н. прадмет. Жалезная акоўка прыклада звонка ляснула, і адразу на боты пырснула кроў. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

запы́рскаць ​1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Пакрыць пырскамі. Кроў запырскала гімнасцёрку і штаны. Мележ.

запы́рскаць ​2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Пачаць пырскаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зачырвані́ць, ‑ваню, ‑воніш, ‑воніць; зак., каго-што.

Зрабіць чырвоным, афарбаваць у чырвоны колер. Болю асабліва не было, а кроў цякла, зачырваніла ўсё галіфэ. Кулакоўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазасыха́ць, ‑ае; зак.

1. Засохнуць, высахнуць — пра ўсё, многае. Кроў пазасыхала на галаве і твары. Бажко.

2. Завяўшы, загінуць — пра ўсё, многае. Дрэвы пазасыхалі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пупы́рыцца, ‑рыцца; незак.

Абл. Пакрывацца пупырышкамі, быць пакрытым пупырышкамі. У жанчыны — перапэцканыя ў кроў рукі, халат, нават нос, а плечы пупырацца «гусінай скурай». Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

смакта́ць, смакчу́, смо́кчаш, смо́кча; смакчы́; незак., што.

1. Губамі і языком уцягваць у рот што-н. вадкае праз вузкую адтуліну ў чым-н.

С. малако.

2. Пра насякомых і некаторых жывёлін: усмоктваць у сябе што-н. вадкае пры дапамозе спецыяльных органаў.

Пчала смокча нектар з кветкі.

Авадні смокчуць кроў каня.

3. Трымаць у роце, размінаючы, размякчаючы губамі, языком і змочваючы слінай.

С. цукар.

4. Трымаючы што-н. у роце, рабіць смактальныя рухі языком і губамі.

С. соску.

С. лапу.

С. люльку (курыць).

5. перан., звычайна безас. Выклікаць тупы боль.

Смокча пад грудзямі.

◊

Смактаць кроў з каго-н. — мучыць, прыгнятаць каго-н., здзекавацца з каго-н.

|| наз. смакта́нне, -я, н.; прым. смакта́льны, -ая, -ае (да 1—4 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

паходжанне; род, прырода, кроў (перан.)

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)

парэ́пацца, ‑аецца; зак.

Разм. Патрэскацца. Засмяглыя [хлопчыкавы] вусны парэпаліся, і з іх сачылася кроў. Шамякін. У чэрвені балотца наша так высахла, што іл аж парэпаўся. Якімовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумяшча́льнасць, ‑і, ж.

Уласцівасць сумяшчальнага; здольнасць сумяшчацца. Сумяшчальнасць паняццяў. Псіхалагічная сумяшчальнасць.

•••

Сумяшчальнасць крыві — уласцівасць чалавечага арганізма прымаць і засвойваць пры пераліванні кроў пэўнай біялагічнай групы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пралі́ць, -лью́, -лье́ш, -лье́; -льём, -льяце́, -лью́ць і -лію́, -ліе́ш, -ліе́; -ліём, -ліяце́, -лію́ць; -ліў, -ліла́, -ло́; -лі; -літы; зак., што.

1. Тое, што і разліць (у 1 знач.).

П. ваду на падлогу.

П. чыю-н. кроў (перан.: забіць каго-н.; высок.).

|| незак. праліва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. праліццё, -я́, н. (да 1 знач.; высок.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)