вы́лінялы, ‑ая, ‑ае.
1. Які страціў першапачатковы колер; пабляклы. Вылінялае плацце. Вылінялая майка.
2. Які скончыў ліняць (пра жывёл, птушак). // Аблезлы. Вылінялы каўнер.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
утулі́ць, -улю́, -у́ліш, -у́ліць; -у́лены; зак., што.
1. у што. Схаваць або (пра галаву) уцягнуць, увабраць унутр чаго-н.
У. твар у каўнер.
У. галаву ў плечы.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Прыціснуць (вушы) да галавы (пра каня і пад.).
Конь утуліў вушы.
|| незак. уту́льваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Расхры́даны (разхры́даны) ’з незашпіленым каўнерам; з незакрытай шыяй і грудзямі’ (Растарг.), сюды ж разхры́дацца ’не зашпіліць сукенку, каўнер; быць з незакрытай шыяй і грудзямі’, разхры́да ’неахайны, з незашпіленым каўнерам’ (там жа). Гл. хрыда.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бабро́вы бобро́вый;
б. каўне́р — бобро́вый воротни́к;
○ б. струме́нь — фарм. бобро́вая струя́;
~выя го́ны — уст. бобро́вые го́ны
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вы́страчыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
Прастрачыць што‑н. у розных месцах, пакрыць строчкаю ўсю паверхню чаго‑н. Выстрачыць каўнер. // Вышыць строчкай які‑н. узор.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
велікава́ты, ‑ая, ‑ае.
Крыху большы, чым патрэбна. Велікаваты каўнер. Велікаватая шапка. // Даволі вялікі. Я ўвайшоў у велікаваты пакой з крыху гарбатаю падлогаю пасярэдзіне. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шы́варат, ‑а, М ‑раце, м.
Разм. Каўнер. Максім засмяяўся сухім смехам ды ўзяў старасту за шыварат... Каваль.
•••
Шыварат-навыварат — не так, як трэба; наадварот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Жаро́лка ’шыбеніца’ (ЭШ). Параўн. рус. дан., цвяр. жере́лка, жерёлка ’каўнер’, кур., маск., куйбыш. ’бусы’. Відаць, той самы семантычны ход, што ў фраземе сталыпінскі гальштук ’кара праз павешанне’. Корань прадстаўлены ў жарало́ (гл.) са знач. ’горла’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пералі́нка ’вышыўка’ (акц., Мат. Гом.), параўн. рус. сіб. перели́на ’шырокі каўнер да плеч на сукенцы; верхняя частка кашулі, сукенкі; вышытая верхняя частка фартуха’. З рус. пелери́на ’палярына’, пачатак слова збліжаны да пере‑, бел. пера- (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памасі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., каго-што і без дап.
Масіраваць 1 некаторы час. Чарэнда расшпіліў каўнер кіцеля і.. памасіраваў пальцамі на шыі скуру. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)