днём, прысл.
У дзённы час, удзень. Днём мы знаходзіліся ў вялікім дзедавым пакоі. Бядуля.
•••
Днём з агнём не знойдзеш гл. знайсці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́мацаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Разм. Абмацаць усё вакол, шукаючы чаго‑н. // Мацаючы, знайсці што‑н. Вымацаць грыб пад лісцем.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дабра́ць, ‑бяру, ‑бярэш, ‑бярэ; ‑бяром, ‑бераце; зак., каго-што.
1. і чаго. Узяць яшчэ нейкую колькасць да поўнай меры. Дабраць вады ў каструлю.
2. Скончыць набор (кнігі, артыкула і пад.). Дабраць часопіс.
3. Выбіраючы, знайсці, падабраць патрэбнае, прыдатнае, адпаведнае чаму‑н. Дабраць ключ да замка. Дабраць чаравікі да пары. □ Чорт не адны лапці стаптаў, пакуль такую пару дабраў. З нар.
•••
Ладу не дабраць — не знайсці выхаду з якога‑н. становішча.
Розуму не дабраць — не магчы знайсці рашэння якога‑н. пытання, не ведаць, што рабіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Растара́цца ’набыць, прыдбаць, знайсці (пераважна пазычыць што-небудзь)’ (бялын., Янк. 3.). Дээтымалагізацыя ў выніку скарачэння доўгага зычнага на стыку прыстаўкі і кораня ў расстарацца. Да старацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
навадны́, ‑ая, ‑ое.
1. Які часова наводзіцца для пераправы. Навадны мост.
2. Які наводзіць на правільны адказ, дапамагае знайсці яго. Навадное пытанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Мышапор ’праныра, які можа знайсці ўсё, нават добра схаванае’ (маладз., Янк. Мат.; віл., Нар. сл.), ’дзіцё, якое поркаецца ў матчыных сховах’ (КЭС, лаг.). Да мыш і поркацца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
дзе́цца, дзе́нуся, дзе́нешся, дзе́нецца; дзе́нься; зак. (разм.).
1. Знікнуць, прапасці.
Куды ён дзеўся? Нікуды ён не дзенецца.
2. Знайсці сабе месца, прытулак.
У незнаёмым горадзе не ведаеш, куды д. нанач.
|| незак. дзява́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Куды ж мне д.? Кудысьці кнігі з паліцы дзяваюцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́крыць, -крыю, -крыеш, -крые; -крыты; зак.
1. каго-што. Знайсці, выявіць; раскрыць, зрабіць вядомым невядомае, сакрэтнае.
В. патайное сховішча.
В. злачынствы.
2. што. Растлумачыць скрыты сэнс, сутнасць чаго-н.
В. хлусню.
В. антынародны характар самаўладства.
|| незак. выкрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. выкрыва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́меркаваць, -кую, -куеш, -куе; -куй; -каваны; зак., што.
1. Знайсці, адшукаць шляхам дакладнага разліку, выгадаць.
В. грошы на рамонт кватэры.
В. свабодную гадзіну.
2. Выбраць зручны момант.
3. Правільна разлічыць, загадзя вызначыць.
Усё вымеркавалі, дзе што будзем садзіць і сеяць.
|| незак. вымярко́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рашэ́нне, -я, н.
1. гл. рашыць.
2. Пастанова.
Р. з’езда.
Судовае р. (прысуд).
3. Заключэнне, вывад з чаго-н.
Прыйсці да канчатковага рашэння.
4. Адказ да задачы, красворда і пад.
Знайсці р.
5. Ажыццяўленне творчай задумы; сама такая задума.
Рэжысёрскае р. п’есы.
Смелае канструктарскае р.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)