камендату́ра, ‑ы, ж.

Установа, якую ўзначальвае камендант (у 1, 2 знач.), а таксама памяшканне, у якім знаходзіцца такая ўстанова. На доме.. з явілася шыльда з кароткім, але гучным надпісам «Мясцовая камендатура». Лынькоў.

[Ад ням. Kommandantur.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лаку́на, ‑ы, ж.

Спец.

1. У анатоміі — паглыбленне, пустата паміж танкамі або органамі. Лакуны міндалін.

2. Прагал, прапушчанае месца ў якім‑н. тэксце.

3. У бібліятэчнай справе — пропуск, адсутнасць кнігі ў камплекце.

[Ад лац. lacuna — паглыбленне, упадзіна.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ля́лечны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да лялькі. // У якім дзейнічаюць лялькі. Лялечны тэатр.

2. перан. Маленькі, менш звычайнага памеру. Наташа спачатку пачула гудок, потым ужо ўбачыла белы лялечны параход. Асіпенка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

многатана́льны, ‑ая, ‑ае.

У якім многа тонаў (гл. тон у 1 знач.). Якая ж сіла ў шуме баравым! Ці не народная быль векавая гаворыць аб сабе ў гэтым шуме — быль многатанальная. Пестрак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пудлі́вы, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і пужлівы. [Цімох] трымае за аброць маладога пудлівага каня, на якім прыехаў па гасцей. Пальчэўскі. Цікаўны і пудлівы абывацель адным вокам пазіраў з-за фіранкі на вуліцу. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

п’я́нства, ‑а, н.

Пастаяннае і празмернае ўжыванне спіртных напіткаў. На твары яго адбіваліся адзнакі хваравітасці і сляды калісь вясёлага жыцця і п’янства, у якім пісар не меў сабе роўных у воласці. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стогало́сы, ‑ая, ‑ае.

У якім налічваецца сто і больш галасоў; шматгалосы. / у паэт. ужыв. І здаецца, што хутка блісне .. маланка, загрыміць стогалосы гром. Ваданосаў. А пад вечар навасёлаў [птушак] Стогалосы чуўся звон. Калачынскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

татэмі́зм, ‑у, м.

Найбольш старажытная форма рэлігіі раннеродавага грамадства — вера ў звышнатуральную сувязь, у кроўную блізкасць родавай групы з якім‑н. татэмам. Сляды татэмізму захаваліся ў забабонах і павер’ях беларускага народа. Саламевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

трохта́ктны, ‑ая, ‑ае.

Спец.

1. Які складаецца з трох тактаў; які працягваецца тры такты. Трохтактная паўза.

2. Такі, у якім рабочы працэс адбываецца за тры такты руху поршня (пра рухавік унутранага згарання).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Карту́ль ’чалавек малога росту’ (Жд. 3). Слова, у якім захавалася прасл. kortъ у значэнні ’кароткі’ (гл. кароткі). Суфікс ‑ulь утварае назоўнікі ад якасных прыметнікаў (SP, 1, 110).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)