Verbum

ата́ва, ‑ы, ж.

Трава, якая вырасла ў той жа год на пакошы. На лугах ужо рассцілалася зялёнымі аксамітамі пяшчотна-кволая атава. Колас. Проста атаву скасіць, ды не проста ў хлеў скласці. Прыказка.

ато́сы, атос; адз. атоса, ‑ы, ж.

Драцяныя або з жалезных прутоў, рэменю і інш. цяжы ў возе. Антось агледзеў тут прылады, Калёсам добра даў «памады»,.. А напамадзіўшы калёсы, Паправіў вітыя атосы. Колас.

ба́ечнік, ‑а, м.

Той, хто расказвае байкі. [Лабановіч:] — І сярод усяе гэтае абстаноўкі вы будзеце слухаць апавяданне якога-небудзь баечніка-дзеда аб падзеях мінулага, дзе праўда і фантазія пераплятаюцца ў дзіўных злучэннях. Колас.

ба́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.

Разм. Правядзенне часу ў гутарках, забавах. Разводзіць [Дзяжа] розныя балясы Гадзіну добрую падрад. І раз у часе гэтых бавак З ўчастка роўнага сігнал: Брыгадны едзе генерал! Колас.

дзесяцідзённы, ‑ая, ‑ае.

Працягласцю ў дзесяць дзён. У той вечар, калі загрукалі па чыгунцы вагоны пасля дзесяцідзённага перапынку, зайшла да Лабановіча Вольга Віктараўна. Колас. // Разлічаны, дастатковы на дзесяць дзён. Дзесяцідзённы запас вады.

дзын-дзы́н і дзінь-дзінь, выкл.

Ужываецца для перадачы гукаў званка, шкла, трамвая і пад. Мчацца коні. Дзын-дзын-дзын! Колас. Ілонка пастукала мацней.. «Дзінь-дзінь», — бразгала шыба пад яе пальцамі. Хомчанка.

дзя́дзечка, ‑і; Р мн. ‑чак; м.

Ласк. да дзядзька (звычайна пры звароце). — А, дзядзька! дзядзечка, саколік! Насып мне ягад у прыполік! Колас. — Вы, дзядзечка, шапку забыліся, наце! — Яму празвінеў галасок хлапчаняці. Арочка.

ду́манне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. думаць (у 1 знач.). Хадзіў [Лабановіч], хадзілі з ім і думкі яго, і яго мары, і ўспаміны. Спакой і цішыня лясная так хіляць да такога думання. Колас.

дэлега́цкі, ‑ая, ‑ае.

Які мае адносіны да дэлегата, належыць яму. Дэлегацкі білет. Дэлегацкія абавязкі. □ Пракоп крыху сумеўся, адчуўшы трывогу і страх, і ўсё ніжэй і ніжэй стала апускацца яго дэлегацкая роля. Колас.

жо́рсткасць, ‑і, ж.

1. Уласцівасць жорсткага (у 1–5 знач.). Жорсткасць характару. Жорсткасць вады. □ Сядзіць рыбак і ловіць словы Аб панскай жорсткасць тупой. Колас.

2. Спец. Здольнасць супраціўляцца ўтварэнню дэфармацыі. Жорсткасць матэрыялаў.