зае́хаць сов.

1. в разн. знач. зае́хать; (попутно, мимоходом — ещё) заверну́ть;

з. за дом — зае́хать за дом;

з. у двор — зае́хать во двор;

з. у глуш — зае́хать в глушь;

з. у роў — зае́хать в кана́ву;

з. да знаёмага — зае́хать (заверну́ть) к знако́мому;

чорт ве́дае куды́ ~хаў са сваі́мі фанта́зіямі — чёрт зна́ет куда́ зае́хал со свои́ми фанта́зиями;

2. разг. груб. зае́хать; съе́здить, звездану́ть;

з. у мо́рду — зае́хать (звездану́ть) в ро́жу;

далёка не зае́дзеш — далеко́ не уе́дешь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пачу́ць сов.

1. услы́шать, услыха́ть; расслы́шать;

п. не́чы го́лас — услы́шать (услыха́ть) че́й-то го́лос;

з іх размо́вы я пачу́ў то́лькі асо́бныя сло́вы — из их разгово́ра я расслы́шал лишь отде́льные слова́;

2. (узнать) услы́шать, услыха́ть, прослы́шать;

ён дзе́сьці пачу́ў, што... — он где́-то услы́шал (услыха́л, прослы́шал), что...

3. разг. почу́вствовать; ощути́ть;

4. почу́ять, зачу́ять, учу́ять;

саба́ка пачу́ў зве́ра — соба́ка почу́яла (учу́яла, зачу́яла) зве́ря;

п. смак — войти́ во вкус;

пераначу́ем — бо́лей пачу́емпосл. у́тро ве́чера мудрене́е

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

там

1. нареч. там;

т. і сям — там и сям;

т. і тут — там и тут;

вось т. — вот там;

2. нареч. там, пото́м;

т. віда́ць бу́дзе — там (пото́м) ви́дно бу́дет;

3. частица (в уступительных оборотах) там;

што б т. ні было́ — что бы там ни́ было; во что бы то ни ста́ло;

як бы т. ні было́ — как бы там ни́ было;

адна́ нага́ тут, друга́я т. — одна́ нога́ здесь, друга́я там

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вкус

1. в разн. знач. смак, род. сма́ку м.;

го́рький, сла́дкий вкус го́ркі, сало́дкі смак;

есть со вку́сом е́сці са сма́кам;

на вкус на смак;

прийти́сь по вку́су прыйсці́ся да сма́ку;

приба́вить со́ли по вку́су даба́віць со́лі на смак;

не по вку́су не да сма́ку;

2. перен. густ, род. гу́сту м.;

челове́к со вку́сом чалаве́к з гу́стам;

одева́ться со вку́сом апрана́цца з гу́стам;

худо́жественный вкус маста́цкі густ;

войти́ во вкус адчу́ць (пачу́ць) смак;

не в его́ вку́се не на яго́ густ, не пад густ яму́;

(прийти́сь) по вку́су (прыйсці́ся) да гу́сту, упадаба́цца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́лос в разн. знач. го́лас, -су м.;

вдали́ послы́шался го́лос удалечыні́ пачу́ўся го́лас;

высо́кий го́лос высо́кі го́лас;

рома́нс для двух голосо́в рама́нс для двух галасо́ў;

го́лос кри́тики го́лас кры́тыкі;

пра́во го́лоса пра́ва го́ласу;

реша́ющий го́лос раша́ючы го́лас;

подня́ть го́лос в защи́ту узня́ць го́лас у абаро́ну;

го́лос в го́лос го́лас у го́лас;

пода́ть го́лос пада́ць го́лас;

во весь го́лос на ўвесь го́лас;

в оди́н го́лос у адзін го́лас;

повыша́ть го́лос (на кого) павыша́ць го́лас (на каго);

не свои́м го́лосом (крича́ть) не сваі́м го́ласам (крыча́ць);

с чужо́го го́лоса з чужо́га го́ласу.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

и́мя

1. в разн. знач. імя́, род. імя́ и і́мені ср.;

2. / и́мя существи́тельное грам. назо́ўнік, -ка м.;

и́мя числи́тельное грам. лічэ́бнік;

во и́мя (кого, чего) у імя́ (каго, чаго);

и́менем (кого, чего) і́мем (і́менем) (каго, чаго);

и́мени (кого, чего) імя́ (і́мені) (каго, чаго);

называ́ть ве́щи свои́ми (со́бственными, настоя́щими) имена́ми называ́ць рэ́чы сваі́мі (ула́снымі, сапра́ўднымі) імёнамі;

на и́мя чьё (адресованный) на імя́ чыё;

носи́ть и́мя насі́ць імя́, мець імя́;

от и́мени (кого) ад імя́ (каго);

по и́мени па і́мені;

с мировы́м и́менем з сусве́тным і́мем (і́менем);

соста́вить (сде́лать) себе́ и́мя здабы́ць сабе́ імя́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

посвяти́ть сов.

1. (кого, что во что) падзялі́цца (з кім, з чым, чым-небудзь); адкры́ць (каму, чаму, што); азнаёміць (каго, што, з чым); паінфармава́ць (каго, што, аб чым); расказа́ць (каму, чаму, пра што); уве́сці (каго, што, у што);

посвяти́ть в свои́ пла́ны падзялі́цца сваі́мі пла́намі, адкры́ць свае́ пла́ны, азнаёміць са сваі́мі пла́намі, паінфармава́ць аб сваі́х пла́нах, расказа́ць аб сваі́х пла́нах;

посвяти́ть в свои́ интере́сы расказа́ць пра свае́ інтарэ́сы, уве́сці ў свае́ інтарэ́сы;

2. (кого, что, кому, чему) прысвяці́ць;

посвяти́ть себя́ му́зыке прысвяці́ць сябе́ му́зыцы;

3. (возвести в звание) пасвяці́ць;

посвяти́ть в ры́цари пасвяці́ць у ры́цары;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам- обл., уст., первая часть неизменяемых прил. со знач.

1. (во столько-то раз больше);

сам-дру́г у два разы́ (больш, бо́льшы за што);

сам-трете́й у тры разы́ (больш, бо́льшы за што);

урожа́й сам-пя́т ураджа́й у пяць разо́ў бо́льшы ад насе́ння;

2. (столько-то, считая вместе с действующим лицом);

сам-дру́г удву́х (удзвю́х, удваі́х);

сам-трете́й утро́х (утраі́х);

сам-четвёрт учатыро́х (учацвяры́х);

сам-шёст ушасцёх (ушасцяры́х);

сам-сём усямёх (усемяры́х);

сам-восьмо́й увасьмёх (увасьмяры́х);

сам-девя́т удзевяцёх (удзевяцяры́х);

сам-деся́т удзесяцёх (удзесяцяры́х);

я сам-дру́г с тобо́ю я ўдвух (удзвю́х, удваі́х) з табо́ю.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

род (род. ро́ду) м., в разн. знач. род;

чалаве́чы р. — челове́ческий род;

ва ўсім ро́дзе не было́ тако́гаво всём роду́ не́ было тако́го;

р. збро́і — род ору́жия;

р. войск — род войск;

р. заня́ткаў — род заня́тий;

мужчы́нскі р.грам. мужско́й род;

жано́чы р.грам. же́нский род;

нія́кі р.грам. сре́дний род;

з ро́ду ў р. — из ро́да в род;

на раду́ напі́сана — на роду́ напи́сано;

ад ро́дуо́т роду;

без ро́ду і пле́мені — без ро́ду и пле́мени

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

праве́сці, ‑вяду, ‑вядзеш, ‑вядзе; ‑вядзём, ‑ведзяце; пр. правёў, ‑вяла, ‑вяло; заг. правядзе; зак.

1. каго-што. Прымусіць або памагчы прайсці куды‑н., праз што‑н. Туравец запытаўся камандзіра, ці добра ён ведае балота, ці зможа правесці. Мележ. І ўжо ў самыя апошнія дні перад вялікімі баямі атрада на пераправах група партызан Бумажкова правяла патайнымі дарогамі з нямецкага акружэння полк з усім узбраеннем і вайсковым абсталяваннем. Чорны.

2. што. Вызначыць, прачарціць. Правесці граніцу. Правесці лінію.

3. што. Пракласці, збудаваць што‑н. — Правялі рэ[йкі] да Цімкавіч. Во стала любата. С. Александровіч. [Косця:] — Я сабраў актыў, і мы вырашылі патрабаваць ад дырэктара перасяліць выкладчыкаў у горад, арганізаваць сталовую, правесці ў кожны пакой радыё. Карпюк.

4. чым па чым. Слізгануць чым‑н. па паверхні. [Яўхім] правёў рукой па касе, сцёр прыліплыя мокрыя травінкі. Мележ. [Заранік] правёў рукой па непакорных валасах і, утуліўшы галаву ў плечы, прайшоў за стол прэзідыума. Хадкевіч.

5. каго-што. Паглядзець услед таму, хто (што) аддаляецца, прасачыць (вачыма, позіркам) за кім‑, чым‑н. Люба падышла да акна і доўгім позіркам правяла Валю. Чорны.

6. што. Ажыццявіць, зрабіць што‑н. Правесці сход. □ Макушэнка і Ладынін вырашылі ў апошні дзень сяўбы правесці мітынг. Шамякін.

7. каго. Прайсціся, суправаджаючы каго‑н. на развітанне. [Хлапец] правёў Зосю на самы хутар. Чорны. // Адправіць каго‑н. куды‑н. Правесці сына ў армію.

8. што. Дамагчыся ажыццяўлення чаго‑н. Правесці пастанову.

9. каго-што. Запісаць, аформіць. [Майбарада] павінен зарабляць больш. А я кожны раз раблю якое-небудзь паскудства, каб не даць яму зарабіць: то не правяду акта на буксоўку, не спішу бензіну на перапал. Скрыган. — Дырэктар правёў мяне загадам на першы курс. Карпюк.

10. што. Пражыць, прабыць які‑н. час дзе‑н. або якім‑н. спосабам. Краеўскі — стары бальшавік, шмат гадоў правёў у ссылцы, дзе страціў здароўе. Гурскі. Правёў хлопчык толькі адзін дзень у вёсцы і адразу засумаваў. С. Александровіч. Ехаў Юрка дамоў з намерам правесці канікулы на беразе рэчкі. Ермаловіч.

11. каго-што. Разм. Ашукаць, перахітрыць. Чарнявы гаварыў ціха, тым не менш яго словы, як сігнал трывогі, трымалі ўсіх у напружанне. — Гэта самы горшы кат, яго цяжка правесці. Няхай.

•••

Правесці вокам (вачамі) — бегла агледзець каго‑, што‑н.

Правесці ў жыццё — ажыццявіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)