Verbum

Паве́рх ’частка будынка, у якой памяшканні знаходзяцца на адным узроўні; рад прадметаў над другім’ (ТСБМ, Гарэц.). Паводле Крамко (Гіст. лекс., 255), у бел. м. наватвор пач. XX ст. Гл. верх.

Пала́ц ’вялікі, раскошны, багаты будынак’. З польск. pałac ’тс’ (Кюнэ, Poln., 86), якое праз італ. palazzo з лац. palātium (Брукнер, 392). Ст.-бел. палацъ, полацъ < польск. pałac (Булыка, Запазыч., 234).

Патрана́т ’апякунства; выхаванне дзяцей-сірат пад кантролем дзяржаўных органаў’ (ТСБМ), ст.-бел. патронатъ ’апякунскае таварыства’ (XVII ст.). Запазычана са ст.-польск. patronat ’тс’, якое з лац. patrōnātus ’патранат, правы патрона’.

Пату́піць, патупі́ць ’апусціць уніз (вочы, галаву)’ (ТСБМ, бялын., Янк. Мат.). Рус. поту́пить (взор) ’тс’. Усх.-бел. — руская ізалекса. Да тупы́ (гл.); пату́піць — г. зн. ’нібы прытупіць погляд’ (Фасмер, 3, 346).

Перажы́гаць ’імгненна абгледзіць у розных месцах’ (Нас.). Да пера- і жыг (гл.). Сюды ж перажы́гнуць ’хутка, імгненна пераскочыць вялікую адлегласць’ (Нас.), утворанае, аднак, пры ад’ідэацыі бел. перажыргнуць, пеража́ргаць < перажарга́ць (гл.).

◎ Плендраваць, ст.-бел. плендроватій плюндровапт ’рабаваць’ (XV ст.). Са ст.-польск. plądrować, plundrować, якія з ням. plündern ’тс’, ’спусташаць’, с.-в.-ням. plündern ’тс’ (Ротэ, JBS, 4, 3–4, 120).

Прывы́кнуць, прывыка́ць ’набыць прывычку; прывучыцца; асвоіцца’ (Бяльк., ТСБМ). Працягвае ст.-бел. привыкнути, привыкати, якое ад выкнути, гл. вы́кнуць (< прасл. *vyknǫti); сюды ж прывы́чка ’схільнасць, манера паводзін, звычай’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ).

Ро́спарка, ро́спурка, роспо́рке, роспі́рка, распо́рак ’прарэх у сподніках’ (драг., кобр., стол., ЛА, 4), відаць з польск. rozporek ’тс’ < rozpruć ’распароць’. Параўн. бел. распо́рак ’фасонны разрэз у адзенні, распорка’ (ТСБМ), гл.

*Рошкап, ст.-бел. рошкопъ, розкопъ, рошкофъ ’упрыгожанне на галаве каня’ (1577) са ст.-польск. roskop < с.-в.-ням. roskop (Булыка, Лекс. запаз., 120), якое з Roß ’конь’ і Kopf ’галава’.

Рэнава́цыя ’абнаўленне асноўных фондаў вытворчасці’ (Булыка, СІС). З рус. реновация ’тс’. Ст.-бел. реновация ’абнаўленне завяшчання’ < польск. renowacja ’тс’ < лац. rĕnŏvātio ’абнаўленне; аднаўленне’ < rĕnŏvo ’абнаўляць; аднаўляць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 77).