Ма́йткі, ма́йткы, ма́йтке ’нагавіцы’ (Грыг., Федар. 6, Жд. 1, Нік., Оч.; віц., Шн. 3, Касп., шчуч., З нар. сл.; астрав., гродз., слуц., ДАБМ, к. 326), ’споднія штаны, пераважна з трыкатажу’ (Сцяц.; навагр. З нар. сл.), ’верхнія мужчынскія штаны’ (гродз., Сл. ПЗБ), ’жаночыя трусы’ (драг., КЭС, З нар. сл.). Запазычана з польск. majtki ’панталоны, трыко’, ’трусы’, ’штонікі’ < majtek ’матрос’ < гал. maat, maatje (Брукнер, 318). Гл. таксама ма́еткі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сві́сты экспр. ‘адзенне вузкае, цеснае’ (Юрч. Сін.). Параўн. польск. świstek ‘звітак’. Да свіст, свішч ‘вузкая адтуліна’ (гл.), параўн. размоўнае штаны дудачкамі (з вузкімі калашынамі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прылі́плы, ‑ая, ‑ае.
Які прыліп, прыклеіўся, прыстаў да чаго‑н. [Яўхім] правёў рукой па касе, сцёр прыліплыя травінкі. Мележ. І зноў [хлопчык] аглядае мяне — прыліплую да цела цяльняшку, латаныя-пералатаныя штаны. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разадра́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разадраць.
2. у знач. прым. Парваны, прарваны. Разадраныя штаны. □ Калі сцягнуў з нагі разадраны чаравік, адчуў, што за спіною нехта стаіць. Вышынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шо́рты, ‑аў; адз. няма.
Штаны з кароткімі (вышэй каленяў) калошамі. Прыбраўшы посуд, Лена надзела шорты, кеды, клятчастую паўбойку і рашыла прагуляцца ўздоўж ракі, як казаў Ігар, на максімальную адлегласць. Пінчук.
[Англ. shorts.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
у́рвіс, ‑а, м.
Разм. Свавольнік, вісус. [Дзед Якуб:] — Вось табе і нічога, урвіс ты гэткі, і так у рыззі засталіся, адабралі фашысты да ніткі, а ты апошнія штаны дзярэш на гэтых суках. Стаховіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ця́пнуць сов., разг.
1. однокр. тя́пнуть; см. ця́паць;
2. (зубами — о животных) тя́пнуть, хвати́ть;
ц. за штаны́ — тя́пнуть (хвати́ть) за штаны́;
3. (выпить спиртного) тя́пнуть, хвати́ть;
ц. гарэ́лкі — тя́пнуть во́дки;
4. (ударить) тя́пнуть;
ц. па галаве́ — тя́пнуть по голове́;
◊ ц. го́ра — тя́пнуть го́ря
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шле́йка, ‑і, ДМ шлейцы; Р мн. шлеек; ж.
1. Стужка ці палоска тканіны, перакінутая цераз плячо, якая падтрымлівае спадніцу, сарочку, ліфчык і пад.
2. толькі мн. (шле́йкі, шлеек). Падцяжкі. Штаны на шлейках.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прасе́дзець, -джу, -дзіш, -дзіць; -дзь; -джаны і прасядзе́ць, -яджу́, -ядзіш, -ядзіць; -ядзім, -едзіце́, -ядзя́ць; -ядзі; -е́джаны; зак.
1. Правесці які-н. час седзячы або прабыць дзе-н. (дзе можна сядзець).
П. у гасцях да поўначы.
2. што. Працерці або праціснуць доўгім сядзеннем (разм.).
П. штаны. П. крэсла.
|| незак. прасе́джваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прасе́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увабра́ць, убяру́, убярэ́ш, убярэ́; убяро́м, убераце́, убяру́ць; увабра́ў, -ра́ла; убяры́; увабра́ны; зак.
1. што. Паступова паглынуць, уцягнуць, усмактаць у сябе.
Зямля ўвабрала ваду.
2. што. Заправіць, усунуць унутр чаго-н.
У. кашулю ў штаны.
3. што. З’есці без астатку (разм.).
У. місу капусты.
4. каго. Схапіць, захапіць (разм.).
Разведчыкі ўвабралі фашыста.
|| незак. убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)