Пекані́на (пікані́на) ’спякота, гарачыня’ (міёр., Нар. словатв.) — утварэнне з суф. ‑анін‑а з адцягненым, злёгку экспрэсным значэннем ад пе́кці ’пячы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Брэ́дзень ’браднік’ (Нас., Бяльк., Сцяшк. МГ). Рус. бре́день, укр. бре́день. Утварэнне ад дзеяслова *bresti *bredǫ ’ісці’ (гл. брадзі́ць). Параўн. брадні́к (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вяшчу́ха (БРС, КТС). Укр. віщуха (Грынч.). Да вяшчаць (гл.). Утварэнне па тыпу шаптаць: шаптуха; гл. аб гэтым Слаўскі, SP, 74–75.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́рнік ’нагаворнае зелле, трава’ (Нас.), ’расліна Alchemilla vulgaris L., гусялапка’ (Касп.). Утварэнне на ‑(н)ік да дзеяслова гарнуць ’мець прыхільнасць’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Дэ́нтка ’камера веласіпеда’ (Сцяц., Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Запазычанне з польск. dętka ’тс’ (утварэнне суфіксам ‑к(а) ад dęty ’дуты, надуты’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пазвано́чнік ’асноўная частка шкілета ў чалавека і некаторых жывёл, якая складаецца з пазванкоў’ (ТСБМ). Рус. позвоно́чник ’тс’. Утварэнне ад пазваночны < пазванок.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бо́лбатка ’цецярук’. Утварэнне ад балбата́ць (гл.). Птушка так названая па «балбатанню», якое характэрна для яе ў перыяд такавання. Гл. Флінт, Птицы, 174.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Бі́вень. Відаць, запазычанне (як і ўкр. би́вень) з рус. би́вень ’тс’ (утварэнне суфіксам ‑ень < ‑ьнь ад бить, параўн. Шанскі, 1, Б, 116).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́кста ’хрышчоны яўрэй’ (Нас.). Утварэнне пры дапамозе суф. ‑а да дзеяслова выксціць (гл.). Сюды ж вы́кстка — форма ж. р. да гэтага слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Га́йданка ’гушкалка’ (Сцяшк.), гайда́нка ’арэлі’ (Янк. II), гайда́нка (БРС) = рус. ’качка, боўтанка’. Утварэнне ад гайда́ць, гайда́цца (гл.) паводле аналагічнай мадэлі гуля́ць — гуля́нка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)