◎ Каро́глі ’пяць невялікіх кавалкаў кола (Для гульні)’ (Шп.). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Пецяры́к ’5 пудоў’ (Ян.). З рус. пятерик ’пяць, пяцёра’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

пяцівуго́льнік, ‑а, м.

Геаметрычная фігура, абмежаваная замкнутай ломанай лініяй, звёны якой ўтвараюць пяць вуглоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пяці...,

Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) які мае пяць адзінак таго, што названа ў другой частцы, напрыклад: пяцівугольны, пяцісценка; 2) які складаецца з пяці адзінак або мерай у пяць якіх‑н. адзінак, напрыклад: пяцігадовы, пяціпавярховы, пяціскладовы.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

кіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -піць; -пім, -піце́, -пя́ць; -пі́; незак.

1. Даходзіць да стану кіпення; закіпаць.

Вада кіпіць пры 100° па Цэльсію.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Булькаць, клекатаць ад пары, якая ўтвараецца пры награванні (пра вадкасці).

Малако кіпіць.

Чайнік кіпіць.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан., ад чаго і без дап. Віраваць, клекатаць (пра вадкасці ў халодным стане).

Возера кіпела ад рыбы.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Развівацца, праяўляцца з сілай, бурна.

Работа кіпіць.

Нянавісць кіпела ў сэрцы.

5. перан., чым і без дап. Быць узрушаным, ахопленым якім-н. пачуццём.

Так і кіпіць чалавек злосцю.

Кіпела (безас.) у той час у душы.

|| зак. закіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́ (да 1, 2 і 4 знач.) і ускіпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -пі́, (да 4 знач.).

|| наз. кіпе́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

цярпе́ць, -плю́, -піш, -пі́ць; -пім, церпіце́, -пя́ць; -пі; незак.

1. што і без дап. Мужна, стойка пераносіць фізічныя і маральныя пакуты.

Ц. боль.

Ц. непрыемнасці.

2. каго-што. Мірыцца з наяўнасцю каго-, чаго-н.; пагаджацца з кім-, чым-н.

Не ц. каго-небудзь.

Не ц. пярэчання.

3. што. Зносіць што-н. непрыемнае.

Ц. няўдачу.

4. ад чаго. Несці страты; атрымліваць пашкоджанні ад чаго-н., псавацца.

Пасевы церпяць ад засухі.

5. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Не патрабаваць тэрміновага выканання, хуткага рашэння.

|| зак. пацярпе́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пім, церпіце́, -пя́ць; -пі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

напла́ваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.

Плаваючы, праехаць якую‑н. адлегласць. Наплаваць пяць тысяч кіламетраў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умно́жить сов., в разн. знач. памно́жыць;

умно́жить пять на два мат. памно́жыць пяць на два;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аджа́рыць сов., прост. отжа́рить;

а. по́льку — отжа́рить по́льку;

~рыў пяць кіламе́траў — отжа́рил пять киломе́тров

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́лудзень, -дня, мн. -дні, -дняў, м.

1. Тое, што і абед (у 2 знач.).

Узяць торбачку з полуднем.

2. Сярэдзіна дня, поўдзень.

Ужо мінула за п.

3. Лёгкая яда паміж абедам і вячэрай, падвячорак.

П. —у пяць гадзін.

|| прым. по́лудзенны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)