мука́, -і́, ДМ муцэ́, ж.
1. Прадукт размолу збожжа.
Жытняя м.
Кукурузная м.
Кармі мукою, дык пойдзе рукою (прыказка). Перамелецца — м. будзе (прыказка).
2. Размолатыя або расцёртыя ў парашок якія-н. жывёльныя ці мінеральныя рэчывы.
Рыбная м.
|| прым. мучны́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сыр, -у, мн. сыры́, -о́ў, м.
Харчовы прадукт, які робіцца з малака, заквашанага пэўным спосабам.
Плаўлены с.
Клінковы с.
Галандскі с.
◊
Плаваць (качацца) як сыр у масле — жыць у дастатку, раскошы.
|| памянш. сыро́к, -рка́, мн. -ркі́, -рко́ў, м.
|| прым. сы́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пуры́ны, ‑аў; адз. пурын, ‑у, м.
Спец. Складаныя арганічныя злучэнні з наяўнасцю азоту цыклічнай будовы; сустракаюцца ў жывёльным арганізме як прадукт абмену рэчываў, а таксама ў некаторых раслінах.
[Фр. purin.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ма́мкаць ’клікаць маму’ (ТС), укр. ма́мкати, рус. ма́мкать ’тс’. Гукапераймальнае з суфіксам ‑ка‑ (Васілеўскі, Прадукт. тыпы, 69 і наст.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
адго́н, -у, м.
1. гл. адагнаць.
2. Малако, з якога сепаратарам адагнана, аддзелена смятана.
Наліць парасятам адгону.
3. Прадукт адгонкі парай.
Спіртавы а.
4. Пра жывёлу: знаходжанне на пашы, не ў памяшканнях (спец.).
Авечкі на адгоне.
|| прым. адго́нны, -ая, -ае (да 3 знач.).
Адгонная жывёлагадоўля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Тхімкаць ‘жаласліва плакаць, румзаць, хныкаць’, ‘стагнаць’ (М. Нікановіч). Паводле Васілеўскага (Прадукт. тыпы, 73), ад выклічніка тхім, які перадае гукі людзей.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
паўфабрыка́т, ‑у, М ‑каце, м.
Прадукт, выраб, які мае патрэбу ў далейшай і канчатковай апрацоўцы. Мясныя паўфабрыкаты. □ У адным з цэхаў ішла апрацоўка яшчэ з восені нарыхтаванага паўфабрыкату. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
праду́кцыя, ‑і, ж.
1. Сукупнасць прадуктаў або асобны прадукт вытворчасці. Валавая прадукцыя прамысловасці. □ Завод перажываў тады гарачую пару — асвойваў новую прадукцыю. Шуцько.
2. Прадукты разумовай працы, творы мастацтва. Літаратурная прадукцыя.
[Лац. productio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зернебабо́вы, ‑ая, ‑ае.
Які дае плады ў выглядзе бабоў, што выкарыстоўваюцца як прадукт харчавання. Зернебабовыя культуры. // у знач. наз. зернебабо́выя, ‑ых. Сельскагаспадарчыя расліны сямейства бабовых, напрыклад: гарох, фасоля, сачавіца і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сыр, ‑у; мн. сыры, ‑оў; м.
Харчовы прадукт, які робіцца з малака, што заквашваецца пэўным спосабам. Галандскі сыр.
•••
Плаўлены сыр — сорт мяккага сыру.
Плаваць (качацца) як сыр у масле гл. плаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)