сякі́-такі́

займеннік, няпэўны, безасабовы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. сякі́-такі́ сяка́я-така́я сяко́е-тако́е сякі́я-такі́я
Р. сяко́га-тако́га сяко́й-тако́й
сяко́е-тако́е		 сяко́га-тако́га сякі́х-такі́х
Д. сяко́му-тако́му сяко́й-тако́й сяко́му-тако́му сякі́м-такі́м
В. сяко́га-тако́га (адуш.)
сякі́-такі́ (неадуш.)		 сяку́ю-таку́ю сяко́е-тако́е сякі́х-такі́х
сякі́я-такі́я
Т. сякі́м-такі́м сяко́й-тако́й
сяко́ю-тако́ю		 сякі́м-такі́м сякі́мі-такі́мі
М. сякі́м-такі́м сяко́й-тако́й сякі́м-такі́м сякі́х-такі́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

такі́-сякі́

займеннік, няпэўны, безасабовы

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. такі́-сякі́ така́я-сяка́я тако́е-сяко́е такі́я-сякі́я
Р. тако́га-сяко́га тако́й-сяко́й
тако́е-сяко́е		 тако́га-сяко́га такі́х-сякі́х
Д. тако́му-сяко́му тако́й-сяко́й тако́му-сяко́му такі́м-сякі́м
В. тако́га-сяко́га (адуш.)
такі́-сякі́ (неадуш.)		 таку́ю-сяку́ю тако́е-сяко́е такі́х-сякі́х
такі́я-сякі́я
Т. такі́м-сякі́м тако́й-сяко́й
тако́ю-сяко́ю		 такі́м-сякі́м такі́мі-сякі́мі
М. такі́м-сякі́м тако́й-сяко́й такі́м-сякі́м такі́х-сякі́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

такі́-та

займеннік, няпэўны, 3-я асоба

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. такі́-та така́я-та тако́е-та такі́я-та
Р. тако́га-та тако́й-та
тако́е-та		 тако́га-та такі́х-та
Д. тако́му-та тако́й-та тако́му-та такі́м-та
В. тако́га-та (адуш.)
такі́-та (неадуш.)		 таку́ю-та тако́е-та такі́х-та
такі́я-та
Т. такі́м-та тако́й-та
тако́ю-та		 такі́м-та такі́мі-та
М. такі́м-та тако́й-та такі́м-та такі́х-та

Крыніцы: krapivabr2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Бружме́ль ’расліна Lonicera L.’ (Кіс.). Назва няяснага паходжання. Бружме́ль — гэта таксама ’брызгліна’. Відавочна, назва была перанесена з брызгліны на бружмель. Этымалогія слова бружме́ль няясная, ёсць шмат варыянтаў (гл. пад брызглі́на). Вопыт этымалагізавання (няпэўны!), Махэк₂, 69 (пад brslen ’брызгліна’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

абы-хто́, абы-каго, займ. няпэўны.

1. Хто‑н., любы, хто папала, кожны. Быць блазнам, весяліць абы-каго, Якая невясёлая задача! Лойка.

2. (з адмоўем). Пра асобу, якая чым‑н. вылучаецца сярод іншых. [Старшыня калгаса:] — А вы думаеце, ён [Антось] сам абы-хто? Першакласны музыка і цясляр першай рукі. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расплы́ўчаты, ‑ая, ‑ае.

1. Які не мае выразных абрысаў, ліній, форм. [Васіль і Вольга] вярталіся ў вёску вузкай палявой сцежкаю, па якой слаўся адбітак рубчастай веласіпеднай гумы: невыразны, расплыўчаты на пяску і.. акрэслены ў нізіне, дзе глеба была чорная і вільготная. Савіцкі.

2. перан. Недастаткова выразны, няпэўны, няясны. Расплыўчатае выказванне. Расплыўчатыя думкі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Дачка́ ’дачка’. Параўн. рус. дочь, укр. дочка́, польск. córa, чэш. dcera, серб.-харв. кћи̑, балг. дъщеря́, ст.-слав. дъщи. Прасл. *dъktʼi. Параўн. ст.-інд. duhitár‑, грэч. θυγάτηρ, літ. duktė́ ’тс’ (далейшы аналіз вельмі няпэўны). Гл. Бернекер, 1, 243–244; Фасмер, 1, 533; асабліва Трубачоў, Эт. сл., 5, 178–179 (з бібліяграфіяй).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Нія́кі ’ніякі, ні адзін, ніводны’ (Нас., Касп., Бяльк., Сл. ПЗБ, Ян., ТС), ’дрэнны, благі, нягодны’ (Ян., ТС; полац., Нар. лекс.; бешанк., Нар. сл.), ’худы, хваравіты’ (Мат. Гом.), ’хворы’ (ТС, Сл. ПЗБ), ’неразумны; слабы, кволы; невялікі’ (Сл. ПЗБ), сюды ж нія́ка ’дрэнна’ (Сл. ПЗБ), ’цяжка’ (Сцяшк. Сл.), нія́коваты ’слабаваты, нікуды не варты’ (ТС), ніякава́ты ’маларослы’ (Мат. Гом.), ніяку́сенькі ’ніякі’ (Сцяшк. Сл.), ніякаве́ць ’бянтэжыцца’ (там жа), укр. нія́кій ’ніякі’, рус. бранск. ния́кій ’тс’, польск. nijaki ’ніякі; няпэўны, невыразны, слабы, мізэрны’, чэш., славац. nijaký ’няпэўны, невыразны’. Вытворнае ад нія́к (гл.), адносна развіцця семантыкі да ’дрэнны, нікуды не варты’ параўн. нічогі (гл.), развіццё спецыфічнага значэння ’слабы, кволы’, магчыма, з’яўляецца паралельным да серб.-харв. не̏јāк ’слабы, кволы, слабасільны’ ад jȃk ’моцны, магутны’, агульнага па паходжанню з паўн.-слав. *jakъ ’які’ (ESSJ SG, 2, 237, 491; Скок, 1, 702).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Некерко ’гваздзік-травянка, Dianthus deltoides L.’ (гродз., Кіс.). Няясна; магчыма, дэфармаваная з мэтай ахоўнай магіі назва, параўн. іншыя назвы расліны іскаркі, сярдзечнік© ва ўсякім разе спалучэнне ‑ке‑ не з’яўляецца характэрным для названага арэала, аднак смал. некенький ’якісьці; не варты ўвагі’ можа сведчыць аб прыналежнасці назвы да «шыфраваных» найменняў раслін тыпу польск. nietoto і пад., параўн. і польск. дыял. niekiery ’некаторы, няпэўны’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

неакрэ́слены, ‑ая, ‑ае.

1. Дакладна нявызначаны, няпэўны. Далёкая і адказная камандзіроўка за тысячы кіламетраў зноў адрывала.. [Карніцкага] ад сям’і на неакрэслены час. Паслядовіч. Асабовая форма 1‑ай асобы множнага ліку абазначае дзеянне вялікай групы, неакрэсленай множнасці, у якую можа ўваходзіць і той, хто гаворыць. Граматыка.

2. Невыразны, няясны. Для [Кузьмы Чорнага] паняцце Радзіма не была чымсьці абстрактным, неакрэсленым, адасобленым ад чалавека. Кудраўцаў. // Які нічога не выяўляе, не выказвае. Неакрэслены жэст.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)