млын, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м.
1. Прадпрыемства, будынак з устаноўленымі ў ім прыстасаваннямі для размолу зерня.
Вадзяны м.
Паравы м.
2. Машына для здрабнення розных матэрыялаў, якая выкарыстоўваецца ў горнай, хімічнай і іншых галінах прамысловасці.
◊
Ліць ваду на млын каго, чый (неадабр.) — ускосным чынам дапамагаць сваімі выказваннямі, справамі процілегламу боку.
|| прым. млынавы́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лаба́з, ‑а, м.
Уст. Памяшканне для продажу ці захоўвання зерня, мукі. Невялічкая прама ўціснулася паміж высокім домам і нейкім цагляным лабазам з глухою сцяной. Грахоўскі. [Сяргей:] — А ці былі запасы мукі ў лабазах? Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сху́ня, сху́нька ’палатняная торба для зерня, з якой сеялі ўручную’ (Сл. Брэс.; лун., Шатал.). Прэфіксальны дэрыват ад гу́ня, гу́нька (гл.) (*згуня, *згунька) з аглушэннем пачатку слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
памо́л, ‑у, м.
1. Раздрабненне, ператварэнне зерня ў муку. Увесь час, пакуль цягнуўся памол, завознікі і млынар не абмовіліся і словам. Моўчкі цягалі мяхі, моўчкі засыпалі, моўчкі пускалі ваду. Караткевіч. / Аб раздрабненні солі, камення і інш. У шаравых млынах 18 гадзін цягнецца памол матэрыялаў, якія ідуць на выраб фарфору. «Беларусь». // Спосаб, якасць раздрабнення зерня. Мука простага памалу. Мука мяккага памолу.
2. Змолатае збожжа; мліва. [Вясной] бацька ішоў да якога-небудзь багатага суседа і прасіў пазычыць пуд мукі.. [У млынара Хаіма] заўсёды было ў запасе рознага памолу. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Скі́дзіны ‘амецце’ (пін., Шатал.), скы́дыны толькі мн. л. ‘адходы пры прасяванні зерня, якія застаюцца зверху’ (драг., Выг.). Да скідваць з суф. ‑ін‑, параўн. скі́дываць ‘часаць лён’. Гл. кідаць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
радыя́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Размешчаны па радыусе. Радыяльныя магістралі горада. Радыяльная група мышцаў. // Які характарызуецца размяшчэннем сваіх частак па радыусе. Радыяльная сіметрыя. Радыяльная структура зерня.
2. Які робіцца, адбываецца ў напрамку па радыусе. Радыяльнае змяшчэнне пластоў Зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ячме́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да ячменю 1; ячны. Ячменнае асцё. □ Вузкая палявая дарога.. гублялася ў ячменным полі. Чорны. // Прыгатаваны з зерня ячменю; ячны. Ячменныя крупы. Ячменная мука. □ Падала [цётка] закуску: ячменны праснак, сухую брынзу, цыбуліну. Хомчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зярні́сты, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае многа зерня, з буйным зернем. Зярністы колас. Зярністае жыта.
2. Які складаецца з зернепадобных часцінак. Зярністы снег. Зярністы граніт. □ На дне пясочак жоўты, чысты, Вадою згладжаны, зярністы. Колас.
•••
Зярністая ікра гл. ікра.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Малацьба́, мыладзьба́, молоцьба́, маладжба́ ’выбіванне зерня з каласоў, струкоў; час, пара, калі малоцяць’ (ТСБМ, Нас., Бяльк., ТС, Ян.). Укр., рус. молотьба, польск. młoćba, чэш., славац. mlatba. Паўн.-слав. moltьba. Да малаціць, молат (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Плу́шкі 1 ’палавінкі гарбуза’ (пух., Сл. ПЗБ). Да апуха, плаха i̯ (гл.).⇉■
◎ Плу́шкі 2 ’перамёрзлая ў зямлі бульбіна’ (дубр., Нар. словатв.). Няясна, магчыма, роднаснае чэш. plucha ’абалонка зерня’, далей д& плюхлы ’вялы’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)