герб, герба, м.

Распазнавальны знак дзяржавы, горада, дваранскага роду і пад., які змяшчаецца на флагах, манетах, пячатках, некаторых дакументах. Дзяржаўны герб Савецкага Саюза.

[Польск. herb.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рэжы́м, -у, м.

1. Дзяржаўны лад.

Дэмакратычны р.

Стары р.

2. Устаноўлены распарадак чаго-н.

Правільны р. харчавання.

Школьны р.

Р. эканоміі.

3. Умовы дзейнасці, працы, існавання чаго-н.

Працоўны р. машыны.

Р. рэек.

|| прым. рэжы́мны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абвінава́ўца м.

1. юр. обвини́тель;

дзяржа́ўны а. — госуда́рственный обвини́тель;

2. изобличи́тель, обличи́тель

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прынцыпа́т, ‑у, М ‑паце, м.

У Старажытным Рыме — дзяржаўны лад, пры якім захоўваліся рэспубліканскія ўстановы, але фактычна ўлада належала імператару, які лічыўся першым сярод роўных.

[Лац. principatus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

нацыяна́льны, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да нацыі, нацыянальнасці, звязаны з іх грамадскім жыццём.

Нацыянальнае пытанне.

Н. рух.

2. Які ўласцівы дадзенай нацыі, выражае яе характар.

Нацыянальная культура.

Н. тэатр.

Н. касцюм.

3. Які належыць дадзенай краіне; дзяржаўны.

Н. гімн.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

чыно́ўнік, -а, мн. -і, -аў, м.

1. Дзяржаўны служачы, які мае чын або займае дзяржаўную пасаду.

2. перан. Той, хто выконвае сваю работу фармальна, без жывога інтарэсу, строга па інструкцыі.

|| прым. чыно́ўніцкі, -ая, -ае і чыно́ўны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

федэралі́зм, ‑у, м.

1. Форма дзяржаўнага ладу на федэратыўных пачатках, якая існуе звычайна ў многанацыянальных дзяржавах.

2. У радзе краін — палітычны рух за федэратыўны дзяржаўны лад.

[Ад лац. foedus — дагавор, саюз.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

герб (род. герба́) м. герб;

○ дзяржа́ўны г. — госуда́рственный герб;

гарадскі́ г. — городско́й герб

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Путч ’мяцеж, рокат’ (ТСБМ). Запазычана праз рус. путч ’тс’ з ням. Putsch ’тс’, упершыню ў значэнні ’дзяржаўны пераварот’ адзначана ў Швейцарыі (1431 г.); паходзіць ад гукапераймання, першапачаткова ’штуршок, удар’, параўн. харв. državni udar, puč ’тс’ (Глухак, 510).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ДАСТ и даст м., ист. (дзяржа́ўны агульнасаю́зны станда́рт) ГОСТ и гост (госуда́рственный общесою́зный станда́рт)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)