Вецвійка ’галінка’ (КТС, І. Гурскі). Дэмінутыўнае новаўтварэнне ад вецце (гл.); ‑в‑ з’явілася ў выніку распадабнення ‑ц‑, відавочна, пад уплывам рус. ветвь; параўн. бел. вецціка ’галінкі’ (Нас.), таксама смал. зборн. ветвейко ’вецце, галіны дрэў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
картэ́ль, -я, мн. -і, -яў, м.
1. Аб’яднанне буйных прадпрыемстваў якой-н. галіны прамысловасці, якія захоўваюць камерцыйную і вытворчую самастойнасць, арганізаванае з мэтай рэгулявання вытворчасці, забеспячэння панавання на рынку, кантролю над цэнамі і атрымання манапольных прыбыткаў.
Нафтавы к.
2. Пісьмовы выклік на дуэль (уст.).
|| прым. картэ́льны (да 1 знач.), -ая, -ае.
Картэльнае аб’яднанне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лоўж, лаўжа, м.
Галлё, скінутае ў кучу; куча галля. Іпатыч і Гіль падбіралі ссечаныя галіны і сцягвалі ў лоўж. Гамолка. Драбналессе было старанна высечана. Яно сохла ў маленькіх лаўжах. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ша́рпаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
1. Утвараць сухі шум, дакранаючыся да чаго-н. ці ад дотыку чаго-н., шуршэць.
Галіны дрэва шарпалі па даху.
Пад нагамі шарпае ржышча.
2. што. З шумам кратаць, драпаць што-н.
Звер шарпаў гальку.
3. што. Драць.
Ш. адзенне.
|| зак. паша́рпаць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
|| наз. ша́рпанне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пярэ́вітка, пераві́цце, пераві́ткі ’вітка, галіны хмызняку, якімі перавіваюць калкі плота’, ’перавязь, на якую кладуцца жэрдкі’ (ЛА, 4), пераві́ца ’лазовыя прывязкі, якімі замацоўваецца салома на страсе’ (Інстр. 1), пераві́ць ’тс’ (Шушк.). Да пера- і віць 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ветвь ж.
1. галіна́, -ны́ ж., мн. галі́ны, -лі́н;
2. (отрасль) галіна́, -ны́ ж.;
ветвь нау́ки галіна́ наву́кі;
3. ж.-д. ве́тка, -кі ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
разве́ситьIII сов. (широко раскинуть) разве́сіць, мног. паразве́шваць;
берёза разве́сила свои́ ве́тви бяро́за разве́сіла свае́ галі́ны;
◊
разве́сить у́ши разве́сіць ву́шы;
разве́сить гу́бы разве́сіць гу́бы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Жылі́на ’трама, жэрдка’ (палес., Нар. сл., 223). Рус. гом. жилинка (націск?) ’тонкі прут’. Магчыма, утворана ад наз. жыла суфіксам ‑ін‑а са знач. адзінкавасці (гл. Сцяцко, Афікс. наз., 208–209). Жыла ў гэтым выпадку ў знач. ’галіны, жэрдкі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мігра́цыя ’перасяленне насельніцтва, перамяшчэнне жывёльных арганізмаў, элементаў, клетак; пераход капіталу з адной галіны эканомікі ў іншую’ (ТСБМ). З рус. миграция ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 77), якое з зах.-еўр. моў (паводле дзеяслова мигрировать — з ням.) < лац. migrātio ’пераход, пераезд’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
павыко́лваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Выкалаць усё, многае. Нізка навіслыя галіны, ужо амаль голыя, раз за разам сцябалі па твары, і я трымаў рукі перад сабою, каб не павыколваць вачэй. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)