тра́нспартнік, ‑а, м.

1. Работнік транспарту (у 1 знач.). Сведчаннем вялікіх заслуг транспартнікаў рэспублікі перад Радзімай з’явілася ўзнагароджанне ў 1971 г. Беларускай чыгункі ордэнам Леніна. Лыч.

2. Самалёт транспартнай авіяцыі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мега...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая абазначае: 1) у мільён разоў больш асноўнай адзінкі меры, указанай у другой частцы слова, напрыклад: мегават, мегавольт; 2) вялікіх, гіганцкіх памераў, напрыклад: мегаспоры, мегаліты.

[Грэч. mégas — вялікі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

няйна́кш, прысл.

Разм. Тое, што і няйначай. Падзівіліся мы.. дый рашылі, што няйнакш нешта благое здарылася з птушкай. Ляўданскі. Грышка ў вялікіх ботах — няйнакш матчыных, — у кароценькім кажушку крочыць паперадзе. Васілевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

парафра́за, ‑ы, ж.

1. Пераказ сваімі словамі літаратурнага твора, а таксама скарочаны выклад (адаптацыя) вялікіх мастацкіх твораў.

2. Пашыраны ў 19 ст. пераклад чужых музычных тэм з самастойнымі варыяцыямі, зменамі, дадаткамі.

[Ад грэч. paráphrasis.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тэрмасфе́ра, ‑ы, ж.

Слой верхняй атмасферы ад вышыні 80–90 км, тэмпература ў якім узрастае да вышынь 200–300 км і дасягае 1500°C, пасля чаго застаецца пастаяннай да вялікіх вышынь.

[Ад грэч. thermē — цяпло, гарачыня і spháira — шар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шы́галле, ‑я, н., зб.

Абл. Ігліца. Хоць дождж і ў лесе вымачыў зямлю, але пад шатамі вялікіх дрэў было не мокра, прынамсі, шыгалле, якое ляжала тут скрозь, заставалася амаль сухое. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пот, -у, М по́це, мн. паты́, пато́ў, м.

Вадкасць, якая выдзяляецца падскурнымі залозамі.

Працаваць да поту.

Гэта справа патрабуе нямала поту (перан.: працяглай, напружанай працы). Да сёмага поту (да знямогі; разм.). Потам і кроўю здабыць што-н. (перан.: шляхам вялікіх намаганняў; высок.). Увагнаць у п. каго-н. (змардаваць напружанай працай; разм.). Шыбы пакрыліся потам (перан.: запацелі).

|| прым. по́тавы, -ая, -ае.

Потавыя залозы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

дэвія́цыя, ‑і, ж.

1. Адхіленне стрэлкі компаса ад лініі магнітнага мерыдыяна пад уздзеяннем вялікіх мас жалеза.

2. Адхіленне (самалёта, судна, снарада, радыёхвалі і пад.) ад патрэбнага напрамку пад уплывам якіх‑н. прычын.

[Фр. déviation.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

растармазі́ць, ‑мажу, ‑мозіш, ‑мозіць; зак., што.

1. Перашкодзіўшы тармажэнню, паскорыць ход чаго‑н.

2. Спец. Ліквідаваць у кары вялікіх паўшар’яў галаўнога мозга стан унутранага тармажэння пры дзеянні якога‑н. новага, пабочнага раздражняльніка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

будынак, будыніна, пабудова, будова, збудаванне / вялікіх памераў: гмах, хароміна, корпус

Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)