нерві́зм, ‑у, м.
Спец. Вучэнне аб вядучай ролі нервовай сістэмы ў працэсах жыццядзейнасці арганізма, якое стварыў І.П. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэлятыві́зм, ‑у, м.
Ідэалістычнае філасофскае вучэнне, якое адмаўляе магчымасць аб’ектыўнага пазнання свету на падставе адноснасці ўсіх нашых ведаў.
[Ад лац. relativus — адносны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
абкарна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што (разм.)
1. Падрэзаць, абстрыгчы вельмі коратка, няроўна.
А. валасы.
2. перан. Няўмела скараціць які-н. тэкст; пазбавіць якое-н. вучэнне, тэорыю чаго-н. істотнага; сказіць.
А. рукапіс.
А. гіпотэзу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сацыялі́зм ’вучэнне аб пабудове сацыялістычнага грамадства; першая фаза камуністычнага грамадства’ (ТСБМ). Праз рус. социали́зм (Крукоўскі, Уплыў, 81), якое з франц. socialisme < лац. sociale ’таварыскі, грамадскі’ (ССРЛЯ, 14, 427).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
магнеты́зм, ‑у, м.
1. Здольнасць магніта, а таксама правадніка з электрычным токам прыцягваць да сябе або адштурхоўваць некаторыя целы.
2. Вучэнне аб магнітных з’явах і магнітных уласцівасцях цел. Курс магнетызму.
•••
Зямны магнетызм — уласцівасць Зямлі, якая выяўляецца ў існаванні вакол яе магнітнага поля, а таксама вучэнне аб магнітным полі Зямлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кантыя́нства, ‑а, н.
Ідэалістычны філасофскі напрамак, які сваім вытокам мае вучэнне нямецкага філосафа 18 ст. Канта і яго паслядоўнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
трансцэндэнталі́зм, ‑у, м.
Ідэалістычнае філасофскае вучэнне, паводле якога апрыёрныя формы свядомасці папярэднічаюць вопыту і з’яўляюцца яго ўмовамі. Трансцэндэнталізм Канта.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ёга, -і, ж.
1. У Індыі: рэлігійна-філасофскае вучэнне, у якім распрацавана асобая сістэма прыёмаў і метадаў самапазнання, што дазваляе чалавеку кіраваць псіхічнымі і фізіялагічнымі функцыямі свайго арганізма.
2. Сістэма фізічных практыкаванняў, выпрацаваная паслядоўнікамі гэтага вучэння.
Займацца ёгай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гармо́нія, -і, ж.
1. Зладжанасць, узаемная адпаведнасць у спалучэнні чаго-н.
Г. гукаў.
Г. святла і ценю.
Г. інтарэсаў.
2. Раздзел тэорыі музыкі, вучэнне аб правільнай пабудове сугучнасцей у кампазіцыі (спец.).
|| прым. гармані́чны, -ая, -ае (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стаіцы́зм, -у, м.
1. Антычнае рацыяналістычнае філасофскае вучэнне, якое патрабавала свядомага падпарадкавання чалавека пануючай у свеце неабходнасці і панавання чалавека над страсцямі.
2. перан. Цвёрдасць і мужнасць у жыццёвых выпрабаваннях, здольнасць супрацьстаяць спакусам.
Праявіць с.
|| прым. стаі́чны, -ая,-ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)