Verbum

ГА́РЫСАН

(Garrison),

вадасховішча на р. Місуры, у ЗША. Пл. 1560 км², аб’ём 30,5 км³. Утворана ў 1954. Выкарыстоўваецца ў мэтах энергетыкі, ірыгацыі, суднаходства, барацьбы з паводкамі.

т. 5, с. 77

ГРАНД-РА́ПІДС

(Grand Rapids),

Сідар, вадасховішча ў Канадзе, на р. Саскачэван. Пл. 3495—4100 км², аб’ём 11,1 км³, даўж. 175 км. Створана ў 1965 у мэтах энергетыкі.

т. 5, с. 406

ГАНГСТЭРЫ́ЗМ,

злачынная дзейнасць, якая выяўляецца ў насіллі, забойствах, запалохванні, вымаганнях, подкупе дзярж. чыноўнікаў і інш. Тэрмінам гангстэрызм звычайна абазначаюць арганізаваную злачыннасць. З гангстэрызмам змыкаецца дзейнасць мафіі. Гангстэрызм часта выкарыстоўваецца ў паліт. мэтах.

т. 5, с. 21

АДЛО́Ў,

1) здабыча жывымі пэўнай колькасці дзікіх жывёл для навук. даследаванняў, заапаркаў і заасадоў, утрымання ці развядзення ў няволі, рассялення за межамі дадзенага рэгіёна (у мэтах акліматызацыі ці рэакліматызацыі).

2) Здабыча жывёл (пераважна млекакормячых і птушак) у прамысл. мэтах з дапамогай спец. прыстасаванняў і прылад: цянётаў, гонаў і інш. сетак, самалоўных пастак, садкоў, лоўчых ям і інш. Для многіх відаў жывёл адлоў рэгулюецца нормамі міжнар. і нац. заканадаўстваў, магчымы толькі ў межах вылучаных квот або на падставе выдадзеных прыродаахоўнымі органамі ліцэнзій; адступленне ад іх лічыцца браканьерствам.

т. 1, с. 112

ГО́РДАН М.ШРАМ

(Gorgon M.Shrum),

Портыдж-Маўнтын, вадасховішча на З Канады, на р. Піс-Рывер. Пл. 1680 км², аб’ём 70,1 км³, даўж. 360 км. Створана ў 1968. Выкарыстоўваецца ў мэтах энергетыкі, суднаходства, барацьбы з паводкамі.

т. 5, с. 359

БЯССЦЁКАВАЯ ТЭХНАЛО́ГІЯ,

тэхналагічны працэс, пры якім у навакольнае асяроддзе не паступаюць сцёкавыя воды. Ажыццяўляецца арганізацыяй водаабароту — лакальнай ачысткі забруджанай вады і яе вяртання ў тэхнал. працэс або выкарыстання ў іншых мэтах. Гл. таксама Абаротнае водазабеспячэнне.

т. 3, с. 419

ВЫГВО́ЗЕРА, Выгвозерскае вадасховішча,

у Рэспубліцы Карэлія Расійскай Федэрацыі. Пл. 1159 км². Глыб. да 18 м. Ваганні ўзроўню каля 1 м. Выкарыстоўваецца для суднаходства (уваходзіць у сістэму Беламорска-Балтыйскага канала), а таксама ў энергет. мэтах. На Выгвозеры — г. Сегежа.

т. 4, с. 303

А́ПІЕВА ДАРО́ГА

(лац. via Appia),

першая брукаваная дарога (працягласць каля 350 км), пракладзеная ў 312 да н.э. паміж Рымам і Капуяй. Пабудавана ў стратэг. мэтах пры цэнзару Апію Клаўдзію (адсюль назва), у 244 да н.э. прадоўжана да Брундызія. Вымашчана квадратнымі камянямі, уздоўж дарогі (каля Рыма) захаваліся помнікі стараж. некропаля язычніцкіх і раннехрысц. часоў.

т. 1, с. 427

АДВА́Л,

насып з глебы, парод і адходаў, утвораны ў выніку раскрыўных ці інш. адвальных работ пры распрацоўцы карысных выкапняў, буд-ве каналаў і інш. Можа займаць спец. адведзеныя пляцоўкі ці адмоўныя формы рэльефу (яры, лагчыны і інш.). Пасля распрацоўкі радовішчаў або заканчэння інш. работ павінны знішчацца ці праходзіць стадыю рэкультывацыі ў прыродаахоўных мэтах.

т. 1, с. 98