Verbum

кумулятыўныя казкі

т. 9, с. 20

легендарныя казкі

т. 9, с. 182

навелістычныя казкі

т. 11, с. 103

чарадзейныя казкі

т. 17, с. 219

казкі пра жывёл

т. 7, с. 428

сацыяльна-бытавыя казкі

т. 14, с. 216

ГУЛЕ́ВІЧ Пятро Восіпавіч

(1870, в. Рудня Чачэрскага р-на Гомельскай вобл. — 28.5.1957),

бел. казачнік. У маладосці сплаўляў лес па Сажы і Дняпры на Украіну. Расказваў казкі, перанятыя ад аднавяскоўцаў і ўкр. казачнікаў, пераважна пра асілкаў і сац.-бытавыя. У чарадзейных казках карыстаўся гіпербалізацыяй, паўторамі, канцоўкамі, у рэаліст. пазбягаў казачнай абраднасці, у анекдатычных ствараў трапныя характары, спалучаючы апавядальную і дыялагічную формы. На бел. мове расказваў рус. нар. казкі пра Еруслана Лазаравіча, Баву Каралевіча і Ілью Мурамца.

Тв.:

Беларускія казкі, запісаныя ад Пятра Гулевіча. Мн., 1963;

Казкі // Беларускі эпас. Мн., 1959;

У кн.: Сацыяльна-бытавыя казкі. Мн., 1976.

т. 5, с. 527

БА́РАГ Леў Рыгоравіч

(13.1.1911, Кіеў — 4.9.1994),

бел. і рус. фалькларыст і літ.-знавец. Д-р гіст. н. (1971), праф. (1972). Засл. дз. нав. Башкортастана (1977). Скончыў Маскоўскі пед. ін-т імя Леніна (1931). У 1938—41 заг. кафедры Мінскага пед. ін-та і навук. супрацоўнік Ін-та мовы і л-ры АН Беларусі. У 1943—49 выкладаў у БДУ. З 1951 працаваў у Башкортастане. Друкаваўся з 1937. Зрабіў шмат запісаў бел. фальклору. У манаграфіі «Беларуская казка» (1969) паказаў нац. багацце і самабытнасць бел. нар. казак. Апублікаваў першы ў гісторыі бел. фалькларыстыкі сістэм. паказальнік «Сюжэты і матывы беларускіх народных казак» (1978). Падрыхтаваў навук. каментарыі да зб-каў «Казкі пра жывёл і чарадзейныя казкі» (1971), «Чарадзейныя казкі» (ч. 1—2, 1973—78, з К.Кабашнікавым), «Сацыяльна-бытавыя казкі» (1976), «Украінскія народныя казкі» (Берлін, 1972, на ням. мове) і інш. Сааўтар кн. «Параўнальны паказальнік сюжэтаў. Усходнеславянская казка» (1979). Выдаў на ням. мове «Беларускія народныя казкі» (Берлін, 1966; 10-е выд. 1980).

Літ: Л.Г.Бараг: Библиогр. указ. Уфа, 1981.

І.У.Саламевіч.

т. 2, с. 287

А́НДЭРСЕН

(Anderstn) Ханс Крысціян (2.4.1805, г. Одэнсе, Данія — 4.8.1875),

дацкі пісьменнік. Аўтар кніг «Казкі для дзяцей» (т. 1—3, 1835—37), «Новыя казкі» (1843—48), «Гісторыі» (1852—53); раманаў «Імправізатар» (1835), «Толькі скрыпач» (1837), «Дзве баранесы» (т. 1—3, 1849); зб. навел «Кніга карцін без карцін» (1840); п’ес «Мулат», «Маўрытанка» (абедзве 1840), аўтабіяграфіі «Казка майго жыцця» (1846), падарожных нарысаў. Сусв. вядомасць Андерсену прынеслі казкі «Дзюймовачка», «Крэсіва», «Снежная каралева», «Прынцэса на гарошыне», «Новае ўбранне караля», «Брыдкае качаня», «Стойкі алавяны салдацік». Творчасці Андерсена ўласцівыя рамантызм і народнасць, іронія і гумар, гуманізм і філас. мудрасць. На бел. мову казкі Анднрсена перакладалі Я.Маўр, А.Якімовіч і інш. Казка «Салавей» паст. Дзярж. т-рам лялек Беларусі (1980). 1975 быў аб’яўлены годам Андерсена.

Тв.:

Бел. пер. — Брыдкае качаня. Мн., 1938;

Выбраныя казкі. Мн., 1946;

Стойкі алавяны салдацік. Мн., 1947;

Казкі. Мн., 1955;

Дзікія лебедзі. Мн., 1971;

Рус. пер. — Сказки и истории. М., 1980.

Літ.:

Грёнбек Бо. Ханс Кристиан Андерсен: Жизнь. Творчество. Личность: Пер. с дат. М., 1979;

Переслегина Э.В. Ханс Кристиан Андерсен: Биобиблиогр. указ. М., 1979.

У.Л.Сакалоўскі.

т. 1, с. 364

ВО́ЛКАЎ Раман Міхайлавіч

(13.10.1885, г. Ноўгарад-Северскі, Украіна — 6.5.1959),

украінскі фалькларыст і літ.знавец. Праф. (1921). Скончыў Нежынскі гісторыка-філал. ін-т (1912). Даследаваў нар. драму, казкі, быліны і літ.-фалькл. сувязі. У працах пра сюжэтаскладанне ўсх.-слав. казак, стыль рус. казак і вытокі пушкінскай «Казкі пра цара Салтана» выкарыстаў і бел. матэрыял.

Тв.:

Народная драма «Царь Максимилиан» // Рус. филол. вестн. 1912. Т. 67—68, № 1—4;

Сказка: Разыскания по сюжетосложению народной казкі. Т. 1. Сказка великорусская, украинская, белорусская. Харьков, 1924.

т. 4, с. 264