ГЕ́СКІЯ,

бел. мастакі (бацька і сын).

Ксаверы Дамінік (? — 4.12.1764), жывапісец і гравёр. У 1733 — 64 працаваў у Нясвіжскім замку ў кн. Радзівілаў. У 1753 напісаў для гал. алтара Нясвіжскага касцёла езуітаў карціну «Тайная вячэра», пісаў таксама ў ім фрэскі. Стварыў (з Г.Ляйбовічам) шэраг партрэтаў Радзівілаў для альбома (1757). Адзін з аўтараў дэкарацый для «камедыенгаўза» ў Нясвіжы, узораў (кардонаў) для габеленаў, якія ткаліся на мануфактурах у Карэлічах, Нясвіжы, Міры. Часта працаваў з сынам Юзафам Ксаверыем.

Юзаф Ксаверы, прыдворны жывапісец Радзівілаў у Нясвіжы ў 2-й пал. 18 ст. Сярод работ партрэты Міхала, Урсулы, Ганны (усе 1759), Гераніма (1785) Радзівілаў, польскага караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага (1783). Афармляў інтэр’еры нясвіжскіх замка і дамініканскага касцёла (1763). Мяркуюць (У.Сыракомля і інш.), што ён з’яўляецца аўтарам шэрагу карцін для Стаўбцоўскага дамініканскага касцёла («Раздача міласціны св. Антоніем і епіскапам Юльянам» і інш.). Выязджаў для работ у Брэст і Жоўкву (цяпер г. Несцераў, Украіна). Навучаў прыгонных мастакоў Мікалая, Андрэя, Канстанціна і інш.

т. 5, с. 205

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

АЛЕКСАНДРО́ВІЧЫ,

шляхецкі род герба «Александровіч», прадстаўнікі якога ў 16 — пач. 19 ст. займалі высокія дзярж. пасады ў ВКЛ, Рэчы Паспалітай, Герцагстве Варшаўскім, Рас. імперыі. Мелі буйныя зямельныя ўладанні ў Лідскім, Гарадзенскім і інш. пав. Найб. вядомыя Александровічы:

Альберт, канюшы вял. князя ВКЛ у 1530-я г. Рыгор, кашталян віленскі і вял. гетман літоўскі ў 16 ст. Стафан Яўстафій (? — 1700), маршалак гарадзенскі з 1684, кашталян новагародскі з 1698. Міхал, харужы з 1701, маршалак лідскі з 1704. Францішак Антоні, сын Лукаша, харужы (1759), падкаморы (1769), маршалак (1783), кашталян (1793) лідскі. Дамінік, сын Лукаша, маршалак трыбунала літоўскага з 1770, канюшы вял. князя ВКЛ у 1772—91.

Антоні Феліцыян, абат, сакратар Няспыннай Рады ў 1778—80, вял. пісар каронны. Тамаш Валяр’ян (? — 29.9.1794), сын Марціна, кашталян (з 1779), ваявода (з 1789) падляшскі, маршалак караля Станіслава Аўгуста Панятоўскага, член Няспыннай Рады ў 1780—84. Падпісаў акт Канстытуцыі 3 мая 1791. Станіслаў (1781 — 13.8.1826), сын Тамаша, сенатар-кашталян у Каралеўстве Польскім у 1824—26. У 1800 атрымаў ад аўстр. імператара Франца II тытул графа.

П.Р.Казлоўскі.

т. 1, с. 240

Беларуская Энцыклапедыя (1996—2004, правапіс да 2008 г., часткова)

Радзівілы 1/81, 243, 260, 429; 2/156, 162, 237, 325, 575; 3/51, 180, 519; 4/164, 235, 301, 327, 355 (іл.), 434; 5/415; 6/11, 18—19, 73, 239, 275, 443, 460, 461, 516, 529, 552; 7/17, 70, 232, 254, 260, 304, 336, 381, 555, 556, 557, 581; 8/80, 368, 569; 9/16, 22, 24, 25, 26—27, 163, 219, 272, 363, 444, 587, 592, 594, 605, 607, 609; 10/31, 45, 50, 54, 71, 491, 550; 11/14, 21, 112, 148, 193, 201, 251, 380, 422; 12/94, 98, 99, 101, 590, 619, 633

- » - Альбрыхт Станіслаў 1/429; 5/401; 9/26, 27; 10/31

- » - Багуслаў 7/60; 9/26, 27

- » - Барбара 9/26

- » - Ганна 10/490

- » - Дамінік 5/401

- » - Кароль (1886—1968) 9/27

- » - Кароль Станіслаў (Пане Каханку) 2/156; 7/55, 556; 9/25, 27

- » - Крыштоф (1585—1640) 9/27

- » - Крыштоф Мікалай Пярун (1547—1603) 5/401; 9/27

- » - Леан 9/27

- » - Людвіка Караліна 9/27

- » - Мікалай Крыштоф Сіротка 1/429; 2/308; 5/206; 7/555, 557, 558; 9/26, 27

- » - Мікалай Мікалаевіч (1470—1522) 5/401; 9/26

- » - Мікалай Руды (Мікалай Юр’евіч, Радзівіл Рыжы) 5/401; 6/361; 9/26

- » - Мікалай Стары (Мікалай Радзівілавіч) 5/401; 9/26

- » - Мікалай Чорны (Мікалай Янавіч) 2/419, 632; 5/401; 7/556; 8/354, 511; 9/27; 12/619

- » - Міхал (1778—1850) 9/27

- » - Міхал Казімір (1625—80) 9/27

- » - Міхал Казімір Рыбанька (1702—62) 1/458; 2/631; 3/461; 6/150, 529; 7/556; 9/25, 27

- » - Станіслаў 1/429; 9/26

- » - Францішка Уршуля 2/496; 5/72—73 (укл.); 7/556; 8/596; 9/16, 25, 26, 358; 12/633

- » - Юрый 9/26

- » - Юрый (1480—1541) 9/26, 186

- » - Януш (1579—1620) 1/243; 9/27

- » - Януш (1612—55) 2/42, 273; 3/186, 234, 311, 461; 5/543; 6/419, 538; 7/60, 548, 600; 9/26, 27, 186, 187; 10/334; 11/171; 12/96, 97

Беларуская Савецкая Энцыклапедыя (1969—76, паказальнікі; правапіс да 2008 г., часткова)