Verbum

für

1.

prp (a)

1) для, за, на

das ist ~ Sie — гэ́та для Вас

2) за (пры абазначэнні паслядоўнасці)

Schritt ~ Schritt — крок за кро́кам

Wort ~ Wort — сло́ва за сло́вам

3) за, заме́ст

~ j-n etw. tun* — рабі́ць што-н. для каго́-н.; рабі́ць што-н. за(ме́ст) каго́-н.

4) на (пры абазначэнні часу)

~ zwei Táge — на два дні

5) па (або перадаецца беларускім родным склонам)

Léhrbuch ~ Mathematík — падру́чнік па матэма́тыцы [матэма́тыкі]

6) (пераклад залежыць ад кіравання беларускага дзеяслова)

~ j-n sórgen — клапаці́цца аб кім-н.

es ~ séine Pflicht hálten* — лічы́ць гэ́та сваі́м абавя́зкам

◊ was ~ ein [éine, ein]..? was ~..? — што за..?, які́ [яка́я, яко́е], які́я..?

(an und) ~ sich — сам [сама́, само́] па сабе́

jéder ~ sich — ко́жны сам за сябе́, ко́жны сам па сабе́

das ist éine Sáche ~ sich — гэ́та асо́бная спра́ва

ich ~ méine Persón — што ты́чыцца мяне́

2.

adv

~ und ~ — ве́чна; бесперапы́нна, пастая́нна, ста́ла, заўсёды, уве́сь час

Welt

f -, -en

1) свет

die gróße ~ — вялі́кі свет, вышэ́йшае грама́дства

die Álte ~ — Стары́ свет

die Néue ~ — Но́вы свет

am Énde der ~ — на краі́ све́ту

durch die wéite ~ zíеhen* — вандрава́ць па бе́ламу све́ту

sich in der Welt úmsehen* — паглядзе́ць свет

zur ~ kómmen*, das Licht der ~ erblícken — з’яві́цца на свет, нарадзі́цца

Kínder zur ~ bríngen*, Kínder in [auf] die ~ sétzen — нараджа́ць [пуска́ць] дзяце́й на свет

j-n, etw. aus der ~ scháffen — пако́нчыць з кім-н., чым-н., ліквідава́ць, зні́шчыць каго́-н., што-н., адпра́віць каго́-н. на той свет

aus der ~ géhen* — паме́рці

um álles in der ~! — дзе́ля ўсяго́ свято́га!

um nichts auf der ~! — ні за што на све́це; ні ў цкім вы́падку

2)

álle ~, die gánze ~ — уве́сь свет, усе́ лю́дзі

wie in áller ~? — і як то́лькі?

3)

es wird die ~ nicht kósten! — гэ́та не бу́дзе до́рага каштава́ць!

das ist nicht álle ~ wie viel — гэ́та не так ужо́ мно́га

Tag

m -(e)s, -e дзень

gúten ~ ! — до́бры дзень!

álle ~e — штодня́

am [bei] ~e — удзе́нь; днём

éines ~es — аднаго́ ра́зу, адно́йчы

~ für ~ — штодня́, дзень за днём, дзень пры дні

in díesen ~en — гэ́тымі дня́мі

von ~ zu ~ — дзень пры дні

den ~ nachhér — на другі́ дзень

(héute) über acht ~еn — (ро́ўна) праз тддзень

den gánzen ~ — уве́сь дзень

~ und Nacht — дзень і ноч, су́ткі

der ~ bricht an [neigt sich] — дзень наступа́е [канча́ецца]

die ~e néhmen zu [néhmen ab] — дні прыбыва́юць [ме́ншаюць, караце́юць]

etw. an den ~ bríngen* — праяўля́ць, выяўля́ць што-н.

an den ~ kómmen* — выяўля́цца; выступа́ць, выхо́дзіць

über ~(e) — горн. на паве́рхні

únter ~e — горн. пад зямлёй

~ des Síeges — дзень перамо́гі

◊ in bésten ~en — у ро́сквіце сіл

der Jüngste ~ — рэл. дзень Стра́шнага суда́

álle ~e ist kein Sónntag — не заўсягды́, як на дзяды́

man soll den ~ nicht vor dem Ábend lóben — ≅ не хвалі́ся се́ўшы, а хвалі́ся з’е́ўшы; не лічы́ кве́тачкі ўве́сну, а лічы́ я́гадкі ўво́сень