Verbum

Schuld

f -, -en

1) доўг

éine ~ ábtragen* [tílgen, bezáhlen] — пагаша́ць [плаці́ць] доўг; абавя́зак

2) віна́

~ und Sühne — злачы́нства і пакара́нне

séine ~ éingestehen* [bekénnen*, ánerkennen*] — прызна́ць сябе́ вінава́тым

ich bin mir kéiner ~ bewússt — я не лічу́ сябе́ вінава́тым

óhne méine ~ — не па маёй віне́

~ an etw. (D) trágen* — быць вінава́тым у чым-н.

éine ~ auf sich láden* — правіні́цца

die ~ auf j-n ábwälzen — звалі́ць віну́ на каго́-н.

die ~ fällt auf ihn [liegt bei ihm] — гэ́та яго́ віна́

Ségen

m -s, -

1) благаславе́нне, бласлаўле́нне

den ~ über j-n spréchen* — благаславі́ць каго́-н.

2) благаславе́нне, ухва́ла, зго́да

séinen ~ zu etw. (D) gében* — дава́ць сваю́ зго́ду [благаславі́ць] на што-н.

méinen ~ hat er! — жарт. я яго́ благаслаўлцю!, я не су́праць!

3) шча́сце, уда́ча; раско́ша, любата́

das geréicht ihm zum ~ — гэ́та яму́ на кары́сць

das ist der gánze ~? — разм. і гэ́та ўсё?, то́лькі і ўсяго́?

das bringt kéinen ~ — гэ́та шча́сця не прынясе́

vergéhen

*

I

1.

vi (s)

1) прахо́дзіць, міна́ць

2) прапада́ць, зніка́ць, гі́нуць

◊ es vergíng ihm Hören und Séhen — ≅ у яго́ галава́ закруці́лася

2.

(sich)

(an D, gegen A) завінава́ціцца, зрабі́ць злачы́нства (перад кім-н.), учыні́ць гвалт (над кім-н., каму-н.)

sich an j-m ~ — ужыва́ць насі́лле над кім-н.

sich gégen die Gesétze ~ — паруша́ць зако́ны

II

vi (vor D) паміра́ць, му́чыцца, прапада́ць (ад смагі, тугі); паку́таваць (ад кахання)

Verstand

m -(e)s ро́зум, разважа́нне, інтэле́кт

mit ~ — з ро́зумам, талко́ва

den [all séinen] ~ zusámmennehmen* — засяро́дзіцца

ich hábe ihm mehr ~ zú- getraut — я лічыў яго́ больш разу́мным

da steht éinem der ~ still! — я нічо́га не разуме́ю!

an ~ zúnehmen* — паразумне́ць, набра́цца ро́зуму

vom ~ kómmen* — звар’я́це́ць

zu ~(e)kómmen* — абразу́міцца, прыйсці́ да ро́зуму

j-n um den ~ bríngen* — зве́сці каго́-н. з ро́зуму

bei vóllem ~ und úngetrübtem Gedächtnis — пры сваі́м ро́зуме і цвёрдай па́мяці

óhne

1.

prp (a)

1) без

~ Zwéifel — безумо́ўна, бясспрэ́чна

2) акрамя́, без

~ wéiteres — акрамя́, не лі́чачы, без

~ Spaß — без жа́ртаў, у гэ́тым ёсць зе́рне і́сціны

3)

das ist nicht (so) ~ — разм. гэ́та ма́е сэнс

2.

cj

~ dass — без таго́, каб

nicht ~ zu — не без таго́, каб

~ zu lésen — не чыта́ючы

~ zu spréchen — нічо́га не ка́жучы

~ auch ein Wort geságt zu háben — не сказа́ўшы ні сло́ва

~ dass er weiß — без яго́ ве́дама

héißen

*

1.

vt

1) называ́цца, клі́каць

j-n willkómmen ~ — віта́ць каго́-н.

2) зага́дваць

2.

vi

1) называ́цца, мець імя́ [на́зву]

er heißt Paul — яго́ заву́ць Паўль

2) зна́чыць

das heißt — гэ́та зна́чыць

was soll das ~? — што гэ́та зна́чыць?

was heißt das auf Belarússisch? — што гэ́та азнача́е па-белару́ску?

das will schon (étwas) ~! — гэ́та ўжо́ не́шта зна́чыць!

3.

:

vimp

es heißt… — як ка́жуць…

hier heißt es entwéder – óder — тут прыхо́дзіцца выбіра́ць

Geld

n -es, -er гро́шы

báres ~ — гато́ўка

zu ~ kómmen* — разбагаце́ць, нажы́цца

das kóstet viel ~ — гэ́та кашту́е шмат гро́шай

~er éinkassieren — збіра́ць гро́шы [узно́сы, пада́ткі]

bei ~(e) sein — разм. мець гро́шы, быць пры граша́х

~ éinheimsen — разм. заграба́ць гро́шы

j-n um sein ~ bríngen* — пазба́віць каго́-н. гро́шай

~(er) unterschlágen* — зрабі́ць растра́ту гро́шай

schwéres ~ kósten — до́рага абысці́ся [каштава́ць]

er hat ~ wie Heu — у яго́ про́цьма [бе́зліч] гро́шай

mit dem ~(e) um sich wérfen* [schméißen*] — раскіда́цца грашы́ма

tun

*

1.

vt

1) рабі́ць, выко́нваць

nichts ~ — нічо́га не рабі́ць

sein Möglichstes [sein Béstes] ~ — зрабі́ць усё магчы́мае

geságt – getán! — ска́зана – зро́блена!

2) зрабі́ць, даста́віць, прычыні́ць

j-m Böses ~ — зрабі́ць каму́-н. зло

3) пакла́сці (што-н. куды-н.)

etw. beiséite ~ — адкла́сці што-н. убок

Salz in die Súppe ~ — пасалі́ць суп

4)

Ábbitte ~ — прасі́ць прабачэ́ння

Dienst ~ — дзяжу́рыць

séine Pflicht ~ — выко́нваць свой абавя́зак

j-m, éiner Sáche Ábbruch ~ — шко́дзіць каму́-н., чаму́-н.

éiner Sáche (D) Éinhalt ~ — прыпыні́ць што-н.

Éinblick in etw. (A) ~ — пазнаёміцца з чым-н.

5)

zu ~ háben — быць заня́тым

er hat álle Hände (voll) zu ~ — у яго́ спраў па са́мае го́рла

es mit j-m, mit etw. (D) zu ~ háben — мець спра́ву з кім-н., чым-н.

ich hábe damít nichts zu ~ — я не ма́ю да гэ́тага ніцкага дачыне́ння, гэ́та мяне́ не ты́чыцца

6)

des Gúten zu viel ~ — перабо́льшваць

lésen tut er óhne Brílle — ён чыта́е без акуля́раў

2.vi

1)

es ist ihm sehr darúm zu ~ — ён ве́льмі хо́ча…, яму́ гэ́та ве́льмі ва́жна…

es ist ihm nicht ums Geld zu ~ — гро́шы яго́ не ціка́вяць, для яго́ спра́ва не ў граша́х

2)

böse ~ — прытвары́цца [прыкі́нуцца] сярдзі́тым

tu nicht so! — не прыкі́двайся

tu nicht so beléidigt — не раздгрывай з сябе́ пакрыўджанага

3)

es tut mir Leid — мне шкада́

j-m (nichts) recht ~ — (не) дагадзі́ць каму́-н.; (не) задаво́ліць чые́-н. патрабава́нні

Ohr

n -(e)s, -en

1) ву́ха

die ~en bráusen mir — у мяне́ шумі́ць у вуша́х

die ~en klíngen [géllen] ihm — у яго́ ў вуша́х звіні́ць

er hat ábstehende ~en — ён аблаву́хі [лапаву́хі]

2) ву́ха, слых

auf éinem ~ taub sein — быць глухі́м на адно́ ву́ха

die ~en spítzen — навастры́ць [натапы́рыць] ву́шы, насцяро́жвацца

ein féines ~ háben — мець то́нкі слых

mit hálbem ~ hören — слу́хаць кра́ем ву́ха

das geht zu dem éinen ~ hinéin, zu dem ánderen (wíeder) hináus — гэ́та ў адно́ ву́ха ўвахо́дзіць, а з друго́га вылята́е

er ist ganz ~ — ён пі́льна слу́хае; ён ні- во́днага сло́ва не прапуска́е мі́ма вушэ́й

◊ er ist noch feucht hínter den ~en — ≅ у яго́ яшчэ́ малако́ на губа́х не абсо́хла

sich etw. hínter die ~en schréiben* — ≅ намата́ць сабе́ на вус

j-n übers ~ háuen* — ашука́ць, абдуры́ць каго́-н.

j-m das Fell über die ~en zíеhen* — спусці́ць шку́ру з каго́-н.

bis über die ~en verlíebt sein — закаха́цца па са́мыя ву́шы