Verbum

Wílle

m -ns, -n рэдка pl во́ля

Ménschen gúten ~ns — лю́дзі до́брай во́лі

es war dein éigener ~ — ты сам хаце́ў гэ́тага

er soll séinen ~n háben — няха́й бу́дзе так, як ён хо́ча

j-m séinen [den] ~ tun* — вы́канаць чыё-н. жада́нне; зрабі́ць так, як хто-н. хо́ча

séinen létzten ~n tun* — вы́казаць сваю́ апо́шнюю во́лю, скла́сці завяшча́нне

séinen ~n dúrchsetzen — настая́ць на сваі́м

j-m séinen [állen] ~n lássen* — даць каму́-н. магчы́масць дзе́йнічаць так, як ён хо́ча

beim bésten ~n — пры ўсі́м жада́нні

es steht in séinem ~n — гэ́та зале́жыць ад яго́

etw. mit ~n tun* — зрабі́ць што-н. наўмы́сна

j-m zu ~n sein — быць пако́рлівым чыёй-н. во́лі; быць гато́вым вы́канаць чыю́-н. во́лю

er ist voll gúten ~ns — у яго́ мно́га [по́ўна] до́брых наме́раў

gélten

*

1.

vi

1) быць ва́ртым

die Éhre gilt mehr als das Lében — го́нар даражэ́й за жыццё

2) быць сапра́ўдным

der Fáhrausweis gilt nicht — біле́т не сапра́ўдны

3) мець значэ́нне [вагу́]

sein Wort gilt étwas — яго́ сло́ва ма́е вагу́

j-n ~ lássen* — лічы́цца з кім-н.

das lásse ich ~ — я зго́дзен з гэ́тым, я нічо́га не ма́ю су́праць гэ́тага

lássen* wir's ~ — няха́й бу́дзе так

4) (D) даты́чыцца (каго-н.)

das gilt von ihm — гэ́та ты́чыцца яго́

5) (für A, als N) лічы́цца, сла́віцца як

2.

vimp es gilt — (zu + inf) патрэ́бна, неабхо́дна; спра́ва ў тым, каб…

es gilt Lében und Tod — спра́ва ідзе́ аб жыцці́ i сме́рці

es gilt! — до́бра!, у зго́дзе!

es gilt éinen Versúch — ва́рта рызыкну́ць, мо́жна паспрабава́ць

◊ Bánge máchen gilt nicht! — мяне́ [нас] не запало́хаеш!

Werk

n -(e)s, -e

1) спра́ва, рабо́та

das war sein ~ — гэ́та было́ спра́вай яго́ рук

ans ~ [zu ~e] géhen*, sich ans ~ máchen — прыма́цца [бра́цца] за спра́ву [за рабо́ту]

etw. ins ~ sétzen — арганізава́ць, ажыццяві́ць што-н.

am ~(e) sein — працава́ць над чым-н.; быць у дзе́янні (аб якіх-н. сілах)

2) пра́ца, твор

gesámmelte ~e — збор тво́раў

◊ das ~ lobt den Méister — спра́ва ма́йстра хва́ліць

3) заво́д

4) механі́зм

zúsprechen

*

1.

vt (D)

1) прысуджа́ць (прэмію і г.д. каму-н.)

ihm wird gróße Gedúld zúgesprochen — яго́ лі́чаць на́дта цярплі́вым чалаве́кам

2)

j-m Trost ~ — суцяша́ць каго́-н.

j-m Mut ~ — падбадзёрваць каго́-н.

2.

vi

1) (D) угаво́рваць (каго-н.)

j-m besänftigend ~ — супако́йваць каго́-н.

2)

dem Éssen tüchtig ~ — е́сці з апеты́там

dem Gláse [dem Wein] állzu sehr ~ — злоўжыва́ць спіртны́мі напо́ямі

überráschen

vt (mit D, durch A)

1) здзіўля́ць, ура́жваць (чым-н.)

ich war aufs ángenehmste überráscht — гэ́та было́ для мяне́ прые́мнай нечака́насцю

er überráschte uns durch séinen Besúch — яго́ візі́т быў для нас нечака́насцю

ich lásse mich gern ~ — я люблю́ сюрпры́зы

2) заспе́ць зняна́цку

j-n bei fríscher Tat ~ — заспе́ць каго́-н. на ме́сцы злачы́нства

3) вайск. ашаламі́ць, нане́сці нечака́ны ўда́р

Übersicht

f -, -en

1) агля́д (über A – чаго-н.)

éine ~ über etw. gében* — даць агля́д чаго́-н.

2) від (über A – на што-н.)

3) гарызо́нт, кругагля́д

éine gewísse ~ háben — мець пэўны [даво́лі шыро́кі] кругагля́д

es fehlt ihm an ~ — у яго́ ву́зкі кругагля́д

sich (D) éine ~ verscháffen — скла́сці сабе́ (агу́льнае) уяўле́нне (аб чым-н.)

die ~ verlíeren* — згубі́ць [стра́ціць] арыента́цыю

die ~ ist erschwért — гэ́та абцяжа́рвае [ускладнце] арыента́цыю

áusschlagen

*

1.

vt

1) выбіва́ць

2) (mit D) абіва́ць, абшыва́ць (чым-н.)

3) адхіля́ць, адмаўля́ць

j-m etw. ~ — рэ́зка адмо́віць каму́-н. у чым-н.

2.

vi

1) (h) брыка́цца

2) (s) распуска́цца (пра пупышкі)

3) (s) канча́цца

die Sáche schlug zu séinem Gúnsten aus — спра́ва павярну́лася на яго́ кары́сць

4) (s) прабіва́цца (пра полымя); выступа́ць на паве́рхню; мед. высыпа́ць

spínnen

*

1.

vt

1) пра́сці

2) разм. заду́мваць, наду́мваць

Ränke ~ — пле́сці інтры́гі

2.

vi

1) выдумля́ць; вярзці́ лухту́

du spinnst wohl! — ты не ў сваі́м ро́зуме!

er spinnt ímmer an éinem Gedánken — яго́ ўвесь час займа́е адна́ ду́мка

2) му́ркаць, мурэ́дкаць (пра ката)

◊ nichts ist so gut gespónnen, es kommt doch éndlich an die Sónnen — ≅ шы́ла ў мяшку не схава́еш

nächst

1.

a (най)бліжэ́йшы, найкараце́йшы, са́мы блі́зкі, насту́пны, чарго́вы

in den ~en Jáhren — у бліжэ́йшыя гады́

das ~e Mal — у насту́пны раз

bei ~er Gelégenheit — пры пе́ршым зру́чным вы́падку

der ~e Béste — пе́ршы сустрэ́чны, любы́, пе́ршы, хто пападзе́цца

2.

prp (D) каля́, паблі́зу, пасля́

~ dem Hause — каля́ [паблі́зу] до́ма

~ ihm — усле́д за ім, пасля́ яго́

3.

adv

am ~en — бліжэ́й за ўсё