Verbum

Kreuz

n -es, -e

1) крыж

das Róte ~ — чырво́ны крыж

etw. übers ~ légen — пакла́сці што-н. крыж-на́крыж

ein ~ schlágen*, das Zéichen des ~es máchen — перажагна́цца

ans ~ schlágen* [nágeln] — раскрыжава́ць, укрыжава́ць

2) анат. паясні́ца

3) карт. жо́лудзі, крэ́сці

4) крыж, ця́жар, му́ка, паку́та

sich in sein ~ schícken — пако́рліва не́сці свой крыж, прыміры́цца з сваі́м лёсам

5) муз. дые́з

◊ ein ~ über etw. (A) máchen — паста́віць крыж на чым-н.; махну́ць руко́ю на што-н.

Ziel

n -(e)s, -e

1) мэ́та

sich (D) ein ~ stécken [sétzen] — паста́віць сабе́ мэ́ту

hóhe ~e verfólgen — ста́віць пе́рад сабо́й высо́кія мэ́ты

auf sein ~ lóssteuern — імкну́цца да сваёй мэ́ты

éiner Sáche ein ~ sétzen — пакла́сці кане́ц чаму́-н.

2) спарт. фі́ніш

durсhs ~ géhen* — фінішава́ць

3) вайск. цэль, аб’е́кт, мішэ́нь

tótes ~ — нерухо́мая цэль [мішэ́нь]

das ~ tréffen* — папа́сці ў цэль

das ~ verféhlen — прамахну́цца, не папа́сці ў цэль; перан. не дасягну́ць мэ́ты

4) камерц. тэ́рмін

5) пла́навая цы́фра, зада́нне, прагра́ма

tot

a

1) мёртвы, паме́рлы, нежывы́

éine ~e Spráche — мёртвая мо́ва

~ gebóren — мёртванаро́джаны

~ stéllen, sich — удава́ць з сябе́ мёртвага [мерцвяка́]

2) мёртвы, невыра́зны

3) чыг. запасны́, тупіко́вы (пуць)

~es Gleis — тупі́к, запасны́ (пуць)

4) горн. пусты́ (пра пароду)

5)

~es Kapitál — эк. мёртвы капіта́л

~er Gang — тэх. мёртвы [халастд] ход

die Sáche ist auf den ~en Punkt ángelangt [gekómmen] — спра́ва засе́ла [завя́зла] на мёртвай кро́пцы

über den ~en Punkt hinwégbringen* — зру́шыць з мёртвай кро́пкі

◊ aufs ~e Geléis schíeben* — пакла́сці пад сукно́

Nóte

f -, -n

1) адзна́ка, бал

j-m éine gúte ~ gében* — ста́віць каму́-н. до́брую адзна́ку

2) заўва́га, адзна́ка

etw. mit éiner ~ verséhen* — зрабі́ць адзна́ку на чым-н.

3) банкно́т, купю́ра

4) дып. но́та

~n áustauschen — абме́ньвацца но́тамі

5) но́та (у розн. знач.)

etw. in ~n sétzen — піса́ць му́зыку на што-н., пакла́сці што-н. на му́зыку

nach ~n spíelen — ігра́ць па но́тах

wie nach ~n — як па но́тах

6) перан. тон, адце́нне

éine ándere ~ ánschlagen* — перамяні́ць тон

Tásche

f -, -n

1) кішэ́нь

áufgesteppte ~ — нашыўны́ кішэ́нь

2) су́мка, то́рба; са́ква

3)

sich (D) die ~n füllen — набіва́ць сабе́ кішэ́ні (грашы́ма)

j-m auf der ~ líegen* — жыць за чый-н. кошт

tíefer in die ~ gréifen müssen* — быць вы́мушаным раскашэ́ліцца

in die ~ stécken — пакла́сці ў кішэ́нь, прысво́іць сабе́ што-н.

j-m in die ~ árbeiten — рабі́ць што-н. дзе́ля чыёй-н. вы́гады

die Hände in die ~n stécken — засу́нуць ру́кі ў кішэ́ні

j-n in die ~ stécken — заткну́ць каго́-н. за по́яс

etw. wie séine éigene ~ kénnen* — ве́даць што-н. як свае́ пяць па́льцаў

Lében

n -s, -

1) жыццё, існава́нне

ins ~ tréten* — уступа́ць у жыццё

am ~ bléiben* — заста́цца жывы́м

ums ~ kómmen* — загі́нуць

mit dem ~ davónkommen* — вы́ратаваць сваё жыццё

~ und Tréiben — жыццёбыццё

das ~ geníeßen* — мець асало́ду ад жыцця́

sich (D) das ~ leicht máchen — не турбава́цца ні аб чым

am ~ hängen* — любі́ць сваё жыццё

in méinem gánzen ~ — за ўсё сваё жыццё

fürs gánze ~ — на ўсё жыццё

sich (D) das ~ néhmen* — пако́нчыць з сабо́ю, пазба́віць сябе́ жыцця́

~ spéndend — жыватво́рны

~ sprühend — жыццяра́дасны, по́ўны жыцця

2) жыццё, ажыўле́нне, рух

das ~ ist erstórben — жыццё заме́рла

das ~ in die Búde bríngen* — разм. уне́сці ажыўле́нне ў кампа́нію

ins ~ rúfen* — вы́клікаць да жыцця́; ствара́ць (што-н.); пакла́сці пача́так (чаму-н.)

Zahn

m -(e)s, -Zähne

1) зуб

éinen ~ zíehen* — вырыва́ць зуб

die Zähne flétschen — вы́скаліць [вы́шчарыць] зу́бы, ска́ліць зу́бы

mit den Zähnen knírschen — скрыгата́ць зуба́мі

mit den Zähnen kláppern — ля́скаць зуба́мі (ад холаду і г.д.)

etw. zwíschen den Zähnen múrmeln — мармыта́ць што-н. скрозь зу́бы

◊ j-n auf den Zähnen fühlen — прашчу́пваць каго́-н.

die Zähne in die Wand háuen — ≅ пакла́сці зу́бы на палі́цу

Háare auf den Zähnen háben — быць зуба́стым

éinen ~ auf [gégen] j-n háben — мець зуб на каго́-н.

sich (D) an etw. (D) Zähne áusbeißen* — разм. палама́ць сабе́ зу́бы на чым-н.

die Zähne hében* — е́сці што-н. неахво́тна; ≅ круці́ць но́сам

◊ Áuge um Áuge, ~ um ~ — во́ка за во́ка, зуб за зуб

2) тэх. зубе́ц